Blok oy sisteminden blok zinciri oy sistemine

11.04.2018 Çarşamba 15:06

Oy verme eylemi, tüm demokrasilerin vazgeçilmez bir parçasıdır. Sandığa gitmek bir vatandaşlık görevi olarak addedilir ve toplumsal bazda desteklenir. Türkiye’de çok partili hayata geçildiği tarihlerden itibaren kademeli olarak artan oranda sandık bilinci yerleşti ve siyasi jargonda “demokrasi şöleni” adı altında tanımlandı. Televizyon ekranlarından renk renk yansıyan pasta grafikler, seçim sonuçlarının kesinleşmesinin ardından paylaşılan analizler, alınan dersler ve doğan siyasi, ekonomik, toplumsal sonuçlar Türkiye seçim atmosferinin vazgeçilmez unsuru olarak kazındı yakın tarihimize.

Tüm demokrasilerde iktidarların meşruiyetini sağlayan sandık sonucuna güvenin tesis edilmesi çok önemlidir. Seçim sistemlerinin güvenliği ve meşruiyeti konusunda pek çok ülke tartışma yasayabiliyor. Donald Trump’ın ABD başkanı seçildiği seçimlerden bu yana seçimlere bir başka ülkenin müdahalesi de önemli tartışma konusu oldu.

Hal böyle olunca, dünyayı dönüştürücü etkiye sahip olacağı artık hemen herkes tarafından kabul edilen blockchain teknolojisinin odaklandığı alanlardan biri de seçimler oldu. Türkiye’de çok fazla haber olmadı ancak dünyada blockchain teknolojisinin takip ve doğrulama amacıyla seçimlerde nasıl kullanılabileceğine dair bir gözlem, Batı Afrika ülkesi Sierra Leone’de yapıldı.

İsviçre kökenli bir blockchain oylama girişimi olan Agora, blockchain teknolojili oy takip sisteminin beta testini gözlemci statüsüyle bu seçimde yapma imkânı buldu. Sierra Leone vatandaşları 16 aday arasından seçim yapmak için geldikleri sandıklarda Agora, ulusal seçim sonuçlarını gerçek zamanlı olarak takip etmek için özel ve izne tabi bir blockchain ortamını kullandı. Halen geliştirme aşamasında olan sistem kapsamında Agora çalışanları kağıt pusulaları manuel olarak blockchain veri tabanına işledi. “Skipchain” adı verilen bu “izinli” blockchain’de verilerin yalnızca bir bölümü kamuya açıktı. Seçmenlerin isimleri ve kişisel bilgileri gizlenirken sonuçlar ve kişisel bilgi barındırmayan veriler herkesin görebileceği şekilde sergilendi.

Tıpkı bir önceki yazımda belirttiğim Estonya örneğinde olduğu gibi, Sierra Leone örneğinde de blockchain’e yönelmek için musibetler nasihatlerden çok daha fazla etkili oldu. Ülkede çok büyük insani felaketler doğuran 2002 iç savaşından sonra siyasal ve toplumsal istikrar için tüm vatandaşların güvendiği bir seçim sistemi Sierra Leone’de hayati bir önem kazandı. Bu nedenle seçim güvenliğini tesis edebilecek blockchain uygulamalarına sempatiyle baktılar ve Agora’nın seçimlere gözlemci olarak katılmalarına izin verdiler. Batı Afrika ülkelerinin ekonomik örgütü ECOWAS’a göre seçim her ne kadar barışçıl ve adil geçse de sandıklardaki yoğun güvenlik önlemleri birçok seçmeni ve gözlemciyi endişelendirdi.

Bu alanda musibetlerinin sayısı nasihatlerin sayısını geride bırakan bir ülke olarak biz de blockchain tabanlı bir seçim sistemi düşünemez miyiz? Cep telefonu penetrasyonunun ve yeni teknolojileri benimseme hızının son derece yüksek olduğu bir ülke için bu sorunun yanıtı “neden olmasın?” olmalı. Blockchain teknolojisini kullanarak seçmenlerin yalnızca bir kez oy kullanmasını, oy sayımlarının doğruluğunu teyit edebilmemiz mümkün. Sandığa ve seçim sonuçlarına duyulan güvenin yükselmesi “demokrasi şöleni” tanımının gerçekliğine yaklaşmamızın tek reçetesi olduğuna göre bu seçeneği değerlendirmeyi ciddi olarak düşünmeliyiz.

Bu alanda ciddi hedefleri olan bir platformu tanıtalım o halde size; followmyvote.com. Blockchain’i seçim atmosferinin sorunlarını çözmek için kullanan bu girişim, seçim sonuçlarının kesinliğini matematik olarak kanıtlayabilecek bir sistem kurduğunu iddia ediyor.

Kurdukları sistem, her seçmene verdiği oyun gerçekten de sayılıp sayılmadığını kontrol etme imkânını tanıyor. Followmyvote, bu alandaki tek girişim değil. Bu yazının yazıldığı sıralarda dahi onlarca yeni girişim blockchain teknolojisini kullanarak tüm dünyada seçim güvenliğini tesis edecek yeni ürün ve hizmetler geliştirme sürecine devam ediyor. Kim bilir, belki de bu alanda dünyaya ilk başarılı sınavı veren ülke olacağımız günler o kadar da uzak değildir.

Yazarın Önceki Yazıları

11.04.2018
Blok oy sisteminden blok zinciri oy sistemine

Günün Yazarları

Yasal Uyarı Notu

BIST piyasalarında oluşan tüm verilere ait telif hakları tamamen BIST'e ait olup, bu veriler tekrar yayınlanamaz. Pay Piyasası, Borçlanma Araçları Piyasası, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası verileri BIST kaynaklı en az 15 dakika gecikmeli verilerdir.

Veri Sağlayıcı Uyarı Notu

Veriler FOREKS Bilgi İletişim Hizmetleri A.Ş. tarafından sağlanmaktadır.

Foreks tarafından sağlanan Pay Piyasası, Borçlanma Araçları Piyasası, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası verileri BIST kaynaklı en az 15 dakika gecikmeli verilerdir. BIST isim ve logosu Koruma Marka Belgesi altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BIST ismi altında açıklanan tüm belgelerin telif hakları tamamen BIST'ye ait olup, tekrar yayınlanamaz. BIST, verinin sekansı, doğruluğu ve tamlığı konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıklar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması, veri yayın sistemindeki perfomansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerde Alıcı, Alt Alıcı ve / veya Kullanıcılarda oluşabilecek herhangi bir zarardan BIST sorumlu değildir.

Uluslarası döviz piyasası kuru