Talep capcanlı büyüme sürecek

19.03.2018 Pazartesi 08:40

2018 yılının ilk ekonomik göstergelerine göre talep canlı. Büyüme devam edecek.
(Tabii ki, talebin canlı olması, büyümenin devam etmesi önemli. Ancak beklenen büyümenin tüketime, inşaat ağırlıklı iç talepten ve ithalat artışından değil, sanayi yatırımları üretimi ile ihracat artışından kaynaklanmasıdır.)

- İmalat Sanayi Satın Alma Endeksleri (PMI), ocak ve şubatta imalat sanayinde büyümeyi işaret ediyor.

- 2018, istihdamda önemli artışlarla başladı.

- Ocak ve şubat ayları, İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranları, geçen yılın ocak ve şubat ayları kapasite kullanım oranlarının üzerinde.

- Maliye Bakanı’nın açıkladığı bütçe rakamları, bütçe gelirleri, özellikle KDV ve ÖTV oranlarındaki artış, ilk 2 ayda ekonominin canlı olduğunu gösteriyor. Geçen yılın ilk 2 ayına göre 2018 yılının ocak ve şubat aylarında, dahilde alınan KDV %19.5, ÖTV %14.4, ithalde alınan KDV %14 oranında arttı. KDV ve ÖTV artışı talebin büyüklüğüne işaret ediyor.

- Başbakan, Bakü’de gazetecilere açıklama yaptı. Ekonomiyi soğutmak istemiyoruz. 2018 yılında en az %5 büyüyecek dedi.

Endekste ne var?

Büyümenin lokomotifi sanayidir. Sanayideki üretim artışını TÜİK’in Sanayi Üretim Endeksleri’nden izliyoruz.

TÜİK Sanayi Üretim Endekslerinde büyük değişim yaptı.

- Sanayi üretimdeki değişim, 2010 yılından bu yana ülkedeki 5 bin sanayi kuruluşundan derlenen bilgilere dayanıyordu.

- Bundan sonra, Maliye Bakanlığı kayıtları kullanılacak.

- Sanayi üretimi, üretim miktarındaki değişim adet, metre, ton olarak izleniyordu. Bu durumda birim başı düşük değerli sanayi üretimi ile yüksek değerli üretim miktarı aynı şekilde değerlendiriliyordu.

- Bundan sonra üretim artışı birim ürün artışı olarak değil, üretim değeri ile izlenecek. Böylece üretimde kalite ve teknoloji değişimi, sanayi üretim göstergelerine yansıtılacak.

Ocakta artış %12

Hesaplama şeklindeki değişimlerden sonra 2010=100 esaslı Sanayi Üretim Endeksi yerine, 2015=100 esaslı yeni bir endeks düzenlendi.

Yeni hesaplama şekli ile sanayide üretim artış oranları yükseldi.

2017 Yılında eski hesaba göre %6.3 olan sanayi üretim artışı %8.9 oldu.

Yeni hesaplama şekline göre, 2018 yılı ocak ayı sanayi üretimi, 2017 yılı sanayi üretiminin %12.0 üzerine.

Ancak “Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış” endekse göre Ocak ayında sanayi üretimi, aralık ayının 0.8 oranında gerisinde.

Aralık ayına göre imalat sanayi üretiminde %1.2 oranında gerileme var.

Dayanıksız tüketim malları üretiminde gerileme %0.4, dayanıklı tüketim malları üretiminde gerileme %1.2 oranında.

Yeni hesaplamaya göre Mevsim ve Takvim Etkilerinden arındırılmamış Sanayi Üretim Endeksi 2015= 100 esası ile, 2016 yılında ortalama 103.4, 2017 yılında ortalama 112.8 olarak gerçekleşti.

2017 yılı Ocak ayında 96.8 iken, bu yılın Ocak ayında 109.3 oldu. Takvim ve Mevsim Etkisinden arındırılmamış endekse göre Ocak ayında yıllık artış (109.8/96.8) %12.9 oranında.

Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranları Takvim Etkisinden Arındırılmış endekslerden izleniyor.

Takvim Etkisinden Arındırılmış, 2017 Ocak ayı endeksi 94.9 idi. 2018 yılı Ocak ayı endeksi 106.3 olarak gerçekleşti. Ocak ayından Ocak ayına yıllık artış (106.3/94.9) %12.0 oldu.

Ocak ayından Ocak ayına, dayanıklı tüketim malı artışı %11.9, dayanıksız tüketim malı artışı %12.5 oranında. Sanayi üretim artışının dayanıklı ve dayanıksız tüketim malı artışına dayalı olduğu görülüyor.

Gıda sanayinde yıllık artış %9.7, giyim sanayinde %13.6 oranında.

İnşaat sanayinin ana girdilerini kapsayan “Mineral ürünler”de ise yıllık artış %30.5 oranında. Mineral ürünler çimento, beton, seramik, tuğla gibi ürünlerden oluşuyor.

Tüketim ve inşaat

Önemli olan büyüme ama, dış borçlanma ile ve içeride para ve maliye politikalarıyla canlandırılan iç talebe dayalı sanayi üretim artışı ve büyüme sürdürülemez.

İç talep parasal ve mali desteklerle canlandırılınca, talep artışına dayalı olarak sanayi üretimi artıyor. Ne var ki, bu tür bir sanayi üretim artışı, cari açığın (döviz açığının ) büyümesine, iç borçlanmanın artmasına, enflasyonun kontrol edilememesine yol açıyor.

Büyük inşaat projelerinin, konut yatırımlarının rüzgarında canlanan ekonomik yapıda, sanayileşme ve sanayide yapısal değişim gerçekleşemiyor.

Gelişmelerden anlaşıldığına göre, ekonomi politikaları 2018 yılında da “her şeye rağmen”, 2018 yılındaki uygulamaların uzantısı olacak.

Ekonomi politikalarıyla iç talebin canlı tutulması sağlanacak. Para ve maliye politikası gevşetilecek. Cari açık büyüyecek.

Enflasyon aynı çizgide kalacak ama sonunda 2018 yılında da %5 dolayında veya üzerinde bir büyüme gerçekleşebilecek.

Yazarın Önceki Yazıları

Günün Yazarları

Yasal Uyarı Notu

BIST piyasalarında oluşan tüm verilere ait telif hakları tamamen BIST'e ait olup, bu veriler tekrar yayınlanamaz. Pay Piyasası, Borçlanma Araçları Piyasası, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası verileri BIST kaynaklı en az 15 dakika gecikmeli verilerdir.

Veri Sağlayıcı Uyarı Notu

Veriler FOREKS Bilgi İletişim Hizmetleri A.Ş. tarafından sağlanmaktadır.

Foreks tarafından sağlanan Pay Piyasası, Borçlanma Araçları Piyasası, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası verileri BIST kaynaklı en az 15 dakika gecikmeli verilerdir. BIST isim ve logosu Koruma Marka Belgesi altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BIST ismi altında açıklanan tüm belgelerin telif hakları tamamen BIST'ye ait olup, tekrar yayınlanamaz. BIST, verinin sekansı, doğruluğu ve tamlığı konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıklar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması, veri yayın sistemindeki perfomansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerde Alıcı, Alt Alıcı ve / veya Kullanıcılarda oluşabilecek herhangi bir zarardan BIST sorumlu değildir.

Uluslarası döviz piyasası kuru