Güncelleme : 22.05.2017 Cuma 08:04
ABD Başkanı Donald Trump temasları çerçevesinde başkent Riyad'da ABD-Suudi Arabistan, Körfez ülkeleri ve İslam ülkeleri adı altında 3 ayrı zirveye katılacak.
Ziyarete dair açıklamalarda bulunan Suudi Arabistan Şura Meclisi üyesi Dr. Abdurrahman Heycan, "Trump ziyareti birçok açıdan önemli. Bunlardan ilki ise ilk ziyaretini Müslümanların kıblesini içinde barındıran ülkeye yapması" diyerek, ABD- Suudi Arabistan ilişkileri açısından ziyaretin siyasi, ekonomik, askeri ve güvenlik boyutlarının bulunduğunu iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin ise diğer ilişkilerin durumunu belirleyecek ana etken olduğunu ifade etti.
Heycan, ayrıca Filistin konusu, Suudi Arabistan ile ilgili
olarak gündeme gelen insan hakları ihlalleri ve diğer tartışmalı konuların da
ziyaret kapsamında görüşüleceğini söyledi.
ZİYARETİN ANA EKSENİ:
EKONOMİ
Suudi Arabistanlı ekonomist Cemal Benun da Barack Obama döneminde durma noktasına gelen ve Suudi Arabistan da dahil bölge ülkelerini başta ekonomi olmak üzere birçok alanda olumsuz etkileyen ilişkilerin bu ziyaret ile yeniden aktifleşeceğini ve ana eksenin de ekonomi olacağını ifade etti.
Benun, ABD'nin petrol konusunda hala Suudi Arabistan'a
ihtiyacı olduğunu hatırlatarak, Başkan Trump'ın ilk yurt dışı gezisini Suudi
Arabistan'a yaparak bölgede çok önemli bir aktör ile ilişkilerini yeniden
düzeltme ve stratejik bir müttefik kazanma hedefi taşıdığını aktardı.
Kral Suud Üniversitesi Siyaset Bilimi öğretim görevlisi
Prof.Dr. Muhammed el-Harisi de karşılıklı çıkar üzerine kurulan ilişkiler
bağlamında uzun yıllar çok iyi devam eden ABD ve Suudi Arabistan ilişkilerinin
eski Başkan Obama döneminde 'Casta yasası' ve İran ile nükleer anlaşma gibi
bazı konularda krizler ve derin görüş ayrılıklarına sahne olduğunu hatırlattı.
Harisi, mevcut ABD yönetimi ile kalkınma ve güvenlik
alanında iş birliği ile iki ülke çıkarları doğrultusunda ilişkilerin yeniden
kurulduğunu, bu yeni ittifakın Filistin, Yemen ve Suriye sorunu gibi bölge
problemlerine çözüm sunabileceğini dile getirdi.
Ortadoğu'da barışın önünün açılması için bu ziyaretin fırsat
olduğunu kaydeden Harisi, "ABD yönetiminin bu ziyaret ile Ortadoğu'daki
sorunu görmesini bundan sonra bölgeye çözüm odaklı yaklaşmasını umuyorum"
dedi.
Suudi Arabistanlı ünlü yazar Halid Matrefi ise ziyaret kapsamında Körfez ülkeleri ile ABD arasında birçok silah anlaşmasının imzalanacağını öngördü. Matrefi, bu ziyaretin bir önceki dönemde durağanlaşan ilişkilere ivme kazandırması temennisinde bulunarak, ziyaretin ayrıca İran ile ilişkilerini donduran Suudi Arabistan'a yapılmasından dolayı İran'ın bölgedeki varlığının bundan sonra zayıflayacağı görüşünü dile getirdi.
TOPLAM 350 MİLYAR
DOLARLIK ANLAŞMA
New York Times gazetesi, 10 yıllık bir anlaşma kapsamında ABD’nin Suudi Arabistan’a 100 milyar dolar tutarında silah satışı yapacağını belirtti. İngiliz Independent gazetesi ise ilk etapta 128 milyar dolar olması beklenen meblağın, 10 yıllık süre zarfında 350 milyar doları bulabileceğini öne sürdü.
Önceki Başkan Barack Obama döneminde ABD tarafından
Suudilere 60 milyar dolarlık silah satışı yapılmıştı. Ayrıca iki tarafın, ‘Arap
NATO’su’ planı için bir süredir yoğun müzakereler yürütmekte olduğu kaydedildi.
Suudi tarafının ilk girişimi, seçimlerden hemen sonraydı.
Suudi Prens Muhammed Bin Salman, Washington’a konuyu
görüşmek üzere bir heyet yolladı. Bu müzakerelerin en üst düzey ayağı ise ay
başında New York’taki Trump Tower’da yapılan görüşme oldu. Bu görüşmede ABD
tarafına Donald Trump’ın damadı ve Başdanışmanı Jared Kushner liderlik ederken,
Suudi heyetinin başında bizzat Prens Selman bulunuyordu. New York Times, söz
konusu silah anlaşmasının Kushner’ın çabalarıyla bu toplantıda sağlandığını
ifade etti.
ABD Başkanı Trump, damadı Kushner’ı Ortadoğu’da ‘gölge
diplomat’ olarak kullandığı biliniyor. Washington Post’a konuşan bir Beyaz
Saray yetkilisi, Obama döneminde hayalkırıklığına uğrayan Suudilerin, Trump’la
birlikte iş yapmak için ‘çok istekli’ olduğunu söyledi. Söz konusu
görüşmelerde, güvenliğin yanı sıra ekonomik işbirliği ve yatırım konularının da
geniş yer tuttuğu belirtildi.
SUUDİ ARABİSTAN
MEDYASINDA TRUMP ZİYARETİ
Öte yandan, ziyaret öncesi Suudi Arabistan cadde ve
sokaklarına "daha önce görülmemiş" bir şekilde Trump'ın fotoğrafları
ve ABD bayrakları asılırken, ülke basını da haberlerinde bu ziyarete geniş yer
ayırdı.
Suudi Arabistan medyasında "tarihi" şeklinde nitelendirilen ziyaretin oyunun kurallarını yenileyeceği, Trump'ın ilk yurt dışı ziyaretini Suudi Arabistan'a gerçekleştirmesinin ülkenin gerçek konum ve önemini ortaya koyduğu, ayrıca Trump'ın, kutsal Mekke şehrini sınırları içinde barındıran ülkeye ziyaretiyle Müslümanlara önemli mesajlar vermek istediği belirtiliyor.