Güncelleme : 24.02.2015 Cuma 14:12
Ekonomisi yüksek oranda petrol ve doğalgaz ihracına dayalı Azerbaycan, petrol fiyatlarının hızlı düşüş yaşamasının ardından ekonomik darboğaza girmiş ve bir süre önce Merkez Bankası ülkenin para birimi manatın değerini dolar karşısında yüzde 33,8 düşürmüştü.
Stratejik Araştırmalar Merkezi Enerji Güvenliği ve Doğal Kaynaklar Uzmanı Sijbren de Jong, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Azerbaycan'da devlet bütçesinin, petrolün varil fiyatı 90 dolar olacak şekilde hesaplandığını ifade ederek, "Bu, ülke ekonomisinin yükselişte olduğu yıllarda geçerli olabilirdi fakat zamanında yeterli önlemleri alsalardı, petrol fiyatlarının düşüşünden bugün bu kadar etkilenmezlerdi" dedi.
Azerbaycan Merkez Bankasının cumartesi günü devalüasyona gitme kararını da değerlendiren de Jong, bunun giderleri bir ölçüde azaltarak bütçeye katkıda bulunacağını, fakat ülkenin petrol dışındaki sektörlerinin gayrisafi yurt içi hasıladaki payının acilen artırılması gerektiğini söyledi.
Sijbren de Jong, bunun için Azerbaycan'ın hidrokarbon sektörü dışındaki alanlara da yatırımını arttırarak ülkeye daha fazla yabancı sermaye çekebileceğini vurguladı.
ABD Houston Üniversitesi Enerji Ekonomisti Prof. Dr. Ed Hirs de Azerbaycan'ın küresel sermaye piyasalarından borç almakta zorlanacağını dile getirerek, ülkenin petrol kaynaklarını verimli kullanarak, plastik, cam, çelik, otomotiv gibi enerji ağırlıklı sektörlerde ürünler imal etmesinin uygun yol olacağını söyledi.
Ülke gelirlerinde düşüşün devam etmesi durumunda Azerbaycan'ın enerji dışındaki bazı büyük projelerini iptal ederek ihtiyatlı davranabileceğinin altını çizen Hirs, ticari açıdan ülkenin ekonomisini çeşitlendirmeye çalıştığını kaydetti.
İhracatının yüzde 90'ından fazlası ve devlet gelirlerinin yaklaşık yüzde 70'i hidrokarbona bağlı olan Azerbaycan'ın günlük ortalama ihraç ettiği petrol miktarı 2010'da 908 bin varil iken, bu miktar 2013'te 738 bin varile, 2014'te ise 669 bin varile geriledi.
IMF'nin Nisan 2013'te yayınladığı bir raporda ülkenin ham petrol üretiminin son yıllarda azaldığı, petrol rezervlerinin gelecek 15-20 yıl içinde tükenebileceği belirtildi.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, 28 Mart 2014'te yayınladığı raporda, Azerbaycan ekonomisinin hidrokarbon sektörüne ve petrol gelirlerine yüksek derecede bağlı olduğuna dikkati çekmiş, bunu "zayıflık" olarak nitelendirmişti.