Eti Krom AŞ'de cevher hazırlama mühendisi Ali Anagül'ün, üniversite yıllarında bitirme tezinden yola çıkılan ve cevher hazırlama direktörü Dr. Cemil Acar'ın katkılarıyla geliştirilerek Kovancılar ilçesinde kurulan Kromit ve Olivin Geri Kazanım Tesisi'nde, maden atıklarından hibrit ayrıştırma yöntemiyle kromit ve olivin mineralleri elde ediliyor.
İlk etabı faaliyete geçen tesisin diğer etaplarının da tamamlanmasıyla saatte 20 ton üretim yapılarak, 1 milyon ton atığın 7 yılda işlenerek ekonomiye 52 milyon
dolar katkı sağlanması hedefleniyor.
Üniversite bitirme tezi ile hayata geçirilen tesiste, Alacakaya bölgesindeki milyonlarca ton düşük kalitedeki krom cevherinin ekonomik olarak değerlendirilmesine imkan sağlanacak.
"Dünyada krom madenciliğinde bir ilki gerçekleştirdik"
Yılmaden Holding Üst Yöneticisi Alp Malazgirt, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2004 yılında Türkiye Özelleştirme İdaresinden satın alınan Eti Krom'un, geldiği nokta itibarıyla Türkiye'nin en büyük krom cevheri, tek ferrokrom üreticisi ve ihracatçısı, Kazakistan'dan sonra da dünyanın en büyük yüksek tenörlü sert parça krom cevheri üreticisi olduğunu belirtti.
Türkiye'de krom madenciliğinin gelişmesinde önemli bir rol oynadıklarını ifade eden Malazgirt, çevreye duyarlı akıllı madencilik ve "sıfır atık" anlayışıyla üretim yaptıklarını aktardı.
Malazgirt, "Bitirme tezi yatırıma dönüştü. Tesiste kromit zenginleştirmek için dünyada ilk kez kullanılan manyetik ayrıştırma yöntemi ile Kef Dağı'ndaki krom cevheri atıklarından yüksek verimle kromit ve olivin minerallerinin geri kazanımını başardık. Önümüzdeki bir yıl içerisinde pilot tesisteki çalışmalarımızı bitirdikten sonra daha büyük kapasitede bir hibrit zenginleştirme tesisini hayata geçireceğiz. Mevcut fabrikamızı daha verimli bir şekilde çalıştırmaya başlayacağız." diye konuştu.
Akıllı madenciliğin akıllı cevher zenginleştirmesi gerektirdiğine işaret eden Malazgirt, Kef bölgesinde bu tesisle yüzde 45'lerdeki verimliliği yüzde 80'lere çekmeyi hedeflediklerini söyledi.
"Bununla iftihar ediyoruz"
Çevreci madencilik açısından tesisin kendileri için gurur kaynağı olduğunu dile getiren Malazgirt, şunları kaydetti:
"Bugün madencilikteki en büyük tehlikelerden biri de yer altındaki göçüklerden ziyade, atık barajlarının setlerini aşması ve o çamurun, posanın yolundaki bütün her şeyi mahvetmesi. Bundan birkaç hafta önce Brezilya'da dünyanın en büyük maden şirketlerinden birine ait atık barajının taşarak büyük bir felakete sebep olmasını üzüntüyle takip ettik. Dolayısıyla
bizim yapmış olduğumuz sadece buradan muazzam bir değer yaratmak değil, doğayı atık madenlerden temizleyecek bu projeyi dünyamıza hediye olarak veriyoruz. Bununla iftihar ediyoruz."
"Atık madenden 52 milyon dolar ekonomiye kazandırılacak"
Cevher hazırlama mühendisi Anagül de İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ekrem Yüce danışmanlığında hazırladığı "KEF konsantre tesisi atıklarından manyetik ayrıştırma yöntemiyle kromit konsantresi kazanımı" adlı bitirme tezinin yatırıma dönüştüğü tesisin krom madenciliğinde dünyada ilk olduğunu söyledi.
Tesisin krom cevheri zenginleştirilmesi sırasında oluşan atıkların yeniden zenginleştirmeye tabi tutularak yüzde 80 verimle kromit ve olivin minerali sağladığını aktaran Anagül, şöyle konuştu:
"1 milyon ton atıktan özellikle 350 bin ton kromit konsantresi elde etmeyi planlıyoruz. Burada atıl olarak bulunan 52 milyon dolar değerindeki doğal zenginliğin ekonomiye kazandırılması için pilot tesisi kurduk. Kısa zamanda 20 ton saatlik tesisi, 10 milyon dolarlık bir yatırımla tamamlayıp üretimimize hızlı bir şekilde devam etmeyi planlıyoruz. 7 senede atık barajını tamamen erittikten sonra daha güvenli ve çevreci bir üretim gerçekleştireceğiz."
Proje için patent başvurusu yapıldı
Anagül, tesiste kurutma ve manyetik zenginleştirme uygulayarak sıfırdan değer oluşturduklarını, 2017 yılında patent başvurusu yaptıklarını dile getirerek, bundan sonraki hedeflerinin ham maddeleri çeşitli nihai ürünler haline getirerek yurt içinde daha çok istihdam ve katma değer sağlamak olduğunu kaydetti.
"Madencilikte sürdürülebilir bir büyüme sağlamayı hedefliyoruz"
Dr. Acar da tesisin 3 yıl süren yoğun bir Ar-Ge çalışmasının ardından hayata geçirildiğini belirtti.
Kef bölgesindeki atıkların yanı sıra bölgedeki milyonlarca ton düşük kaliteli kromit cevheri potansiyelinin de geliştirilen bu sistemle değerlendirilerek bölge ve ülke ekonomisine önemli katkılar sağlanacağını anlatan Acar, "Daha önce de denemeler olmuş ancak hiçbiri bu seviyede yüksek verimle endüstriyel boyutta hayata geçirilememiş. Bitirme tezi ile başladığımız bu projeyi sistematik bir Ar-Ge sürecini takip ederek özverili bir ekip ile birlikte üretim seviyesine taşıdık. Önümüzdeki dönemde Eti Krom AŞ bünyesinde kuracağımız Ar- Ge merkezi ile daha birçok yenilikçi projeye imza atacağımızı umuyoruz. Geliştireceğimiz bu projelerle çevreci, modern ve akıllı çözümler üreterek ülke madenciliğinde sürdürülebilir bir büyüme sağlamayı hedefliyoruz. " dedi.