25 Ocak 2018'de çıkarılan Bakanlar Kurulu kararıyla döviz geliri olmayan küçük ve orta ölçekli yaklaşık 23 bin firmanın döviz kredisi kullanmasına yasak getirilmişti. Bu kararın ardından 16 Şubat'ta ikinci döviz operasyonu kamuya yapıldı. Kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışından dövizle mal alımı Ekonomi Bakanlığı'nın iznine bağlandı. Bu yolla yıllık yaklaşık 12 milyar dolarlık kamu ithalatının frenleneceği öngörüldü. Bu iki kararın ardından üçüncü adım büyük şirketlerin döviz borçlanmaları için atıldı.
ÜÇ AYDA BİR KONTROL
Döviz kredisi kullanan büyük firmaların yaptıkları tüm borçlanmaları Merkez Bankası'na bildirmelerini zorunlu hale getiren Merkez Bankası yönetmeliği yayımlandı. Yeni yönetmeliğe göre, yurt içinden ve yurt dışından sağlanan yabancı
para nakdi krediler ile dövize endeksli kredilerinin toplamı 15 milyon
dolar ve üstünde olan tüm firmalar, bu borçlarını Merkez Bankası'na bildirmek zorunda olacak. Firmaların borçlarını bildirip bildirmediğini denetim şirketleri rapor edecek. Borçların bildirilmesinden hem şirket yönetimi hem de denetim şirketi sorumlu olacak. Borç bildirimi mart, haziran ve eylül sonlarındaki ara dönemlerle aralık sonunda yıllık yapılacak. Yıllık bildirim en geç 3 ay içerisinde tamamlanacak. Bildirim yapmayan ya da yanlış bilgi veren şirketlerle denetim şirketlerine para cezaları kesilecek.
2 BİN 118 ŞİRKET VAR
Büyük şirketlerin dövizle borçlanmalarına şimdilik bir sınırlama ya da yasak getirilmedi. Ancak Merkez Bankası'na ulaşacak borç bilgilerine göre gerekirse ileride yeni önlemler devreye sokulacak. Bu kapsamda örneğin şirket borçlanmalarında riskli bir tırmanışın yaşanması ya da belli bazı şirketlerin borç riskinin artması durumunda genel ya da şirket bazlı önlemler devreye sokulabilecek. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, bu kapsama giren şirket sayısının 2 bin 118 olduğunu ve bu şirketlerin toplam şirket borçlanmalarının yüzde 84'ünü yaptıklarını açıklamıştı.
Yeni düzenlemeyle birlikte Merkez Bankası bünyesinde firma bazında yabancı para pozisyonu, nakit akımı ve türev ürün kullanımının izlenmesini sağlayacak kapsamlı bir veri tabanı oluşturulacak. Elde edilen veriler üzerinden ayrıntılı ve çok boyutlu analizler yapılarak risk haritaları oluşturulacak. Dövize yönelik alınan tüm bu önlemlerle olası döviz risklerinin azaltılmasının yanı sıra borçlanma maliyetlerinin de düşebileceği ifade ediliyor. (Sözcü)