Güncelleme : 04.11.2015 Cuma 17:48
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), gıda yıllık enflasyonundaki yavaşlama ile enerji fiyatlarındaki baz etkisinin enflasyon üzerinde etkili olduğunu belirtti.
TCMB Ekim Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nun tam metni şöyle:
"Ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 1,55 oranında artmış ve yıllık tüketici enflasyonu yüzde 7,58’e gerilemiştir. Bu gelişmede gıda yıllık enflasyonundaki yavaşlama ile enerji fiyatlarındaki baz etkisi belirleyici olmuştur. Buna karşılık, Türk lirasındaki birikimli değer kaybına bağlı olarak temel mal grubu enflasyonundaki yükseliş sürmüş, hizmet enflasyonu ise yüksek seyrini korumuştur. Bu doğrultuda çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonunda ve ana eğiliminde temel mal grubu kaynaklı olarak artış gözlenmiştir.
...DEĞERLENDİRMELER...
Ekim ayında tüketici fiyatları yüzde 1,55 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 0,37 puan azalarak yüzde 7,58 olmuştur. Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık değişim oranları sırası ile 0,48 ve 0,68 puan artarak yüzde 8,74 ve 8,92’ye yükselmiştir.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, Ekim ayında temel mal grubunun katkısının 0,40 puan arttığı, enerji ve gıda gruplarının katkısının ise sırasıyla 0,25 ve 0,51 puan azaldığı gözlenmiştir. Diğer alt grup katkılarında ise kayda değer bir değişiklik olmamıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğiliminde Ekim
ayında bozulma gözlenmiştir. Döviz kuru gelişmelerinin gecikmeli yansımalarının yanı sıra bu dönemde giyim fiyatlarında kaydedilen yüksek artışla birlikte belirgin olarak yükselen temel mal grubu eğilimi bu gelişmede belirleyici olmuştur. Hizmet grubunun ana eğilimi ise bu dönemde yatay seyrederek yüksek seviyesini korumuştur.
Ekim ayında hizmet fiyatları yüzde 0,71 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,11 puan artarak yüzde 8,65’e yükselmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon, lokanta-oteller grubunda gerilerken kira grubunda yatay bir seyir izlemiş, diğer alt gruplarda ise yükselmiştir. Lokanta otel grubu aylık enflasyonundaki yavaşlama konaklama hizmetlerinden kaynaklanırken yemek hizmetlerinde yüksek fiyat artışları sürmüştür. Bu dönemde ulaştırma hizmetleri fiyatları, okul servis ücretlerindeki yükselişe bağlı olarak yüzde 1,3 oranında artmıştır. Diğer hizmetler grubunda ise Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak bakım-onarım hizmetleri fiyatlarında artışlar hızlanmıştır.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ekim ayında 1,25 puanlık artışla yüzde 9,19’a yükselmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda artış kaydetmiştir. Türk lirasındaki değer kaybının birikimli etkilerine bağlı olarak dayanıklı mal grubu fiyatları aylık bazda yüzde 1,75 oranında yükselmiştir. Dayanıklı mal grubunda beyaz eşya, otomobil ve mobilya fiyatlarında belirgin artışlar gözlenmiştir. Döviz kuru etkilerinin daha gecikmeli izlendiği giyim ve dayanıklı dışı temel mallar grubunda da fiyatlar aylık bazda artış kaydetmiş ve grup yıllık enflasyonu yüzde 8,49’a yükselmiştir. Giyim grubunda ise endeks tarihinin en yüksek oranlı Ekim ayı artışı gerçekleşmiş ve yıllık enflasyon yüzde 5,73 olmuştur. Bu gelişmede gümrük vergisi ayarlamalarının da etkili olduğu düşünülmektedir.
Sonuç olarak Ekim ayı, bir önceki ayda olduğu gibi, Türk lirasındaki değer kayıplarının temel mal fiyatlarında belirgin olarak hissedildiği bir dönem olmuştur. Enerji fiyatları Ekim ayında yüzde 0,77 oranında artmıştır. Bu gelişmede, şebeke suyu fiyatları ile sırasıyla yüzde 3,87 ve 5,88 artış kaydeden tüp gaz ve LPG fiyatları belirleyici olmuştur. Yıllık enerji enflasyonu geçen yılın aynı ayındaki elektrik ve doğalgaz fiyat ayarlamalarının oluşturduğu baz etkisiyle yaklaşık 1,8 puan gerileyerek yüzde 0,12 seviyesine düşmüştür. Ekim ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon yaklaşık 2 puanlık düşüşle yüzde 8,69’a gerilemiştir.
Mevsimsel etkilerden arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatlarında sebze ürünlerine bağlı olarak kaydedilen azalış bu gelişmede temel belirleyici olmuştur. Böylelikle işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu bu dönemde 3,83 puan azalışla yüzde 9,40’a gerilemiştir. Diğer taraftan, bu grupta kırmızı et fiyatlarının Eylül ayındaki yataya yakın seyrin ardından Ekim ayında tekrar (yüzde 1,03 oranında) artış kaydetmesi dikkat çekmiştir. İşlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonunda ise son bir yıllık dönemde kaydedilen yavaşlama eğilimi sürmüştür. Bu dönemde katı-sıvı yağ grubu dışındaki tüm alt gruplarda enflasyon yıllık bazda gerilemiştir.
Bu dönemde, gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 9,93’e gerilerken gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu 0,19 puan artışla yüzde 6,54’e yükselmiştir.
…Yİ-ÜFE…
Yurt içi üretici fiyatları Ekim ayında yüzde 0,20 oranında azalmış, yıllık enflasyon 1,18 puan azalarak yüzde 5,74’e gerilemiştir. Bu dönemde döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak imalat sanayi fiyatlarında kısmi bir iyileşme gözlenmiştir. Yıllık enflasyon imalat sanayi fiyatlarında yüzde 6,56’ya, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,71’e düşmüştür. Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Ekim ayında dayanıklı tüketim malları dışındaki alt gruplarda fiyatların ılımlı bir seyir izlediği gözlenmiştir.
Dayanıklı tüketim malları fiyatlarındaki yüzde 1,07 oranındaki aylık artışı mobilya kalemi sürüklerken bu gelişmenin yansımaları tüketici fiyatlarında da izlenmiştir. Bu dönemde ara malı imalatı fiyatları aylık bazda yüzde 0,61 oranında gerilerken demir ve çelik imalatı ile ilgili kalemler bu gelişmede temel belirleyici olmuştur. Sonuç olarak, Ekim ayında tüketici enflasyonu üzerindeki maliyet yönlü baskılar, dayanıklı tüketim malları dışındaki gruplarda zayıflamıştır."