Türkiye'nin 2018 yılı büyüme verisine ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Turkey Macro View Consulting Yönetici Direktörü İnanç Sözer, Türkiye ekonomisinin geçen yılın son çeyreğinde piyasa beklentileri doğrultusunda daraldığını söyledi.
Bu yılın ilk çeyreğinde de yıllık bazda büyümenin negatif bölgede kalabileceğini tahmin eden Sözer, geçen yılın eylül ayından itibaren hükümetin aldığı tedbirler ve Merkez Bankası'nın sıkı
para politikası doğrultusunda büyümenin 2. çeyrekte pozitife dönebileceğini dile getirdi.
Sözer, 2019'un geneli itibarıyla ekonomik büyümenin pozitif tarafta kalacağını, ancak bunun maliye ve para politikası ile desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
Yatırımcı algısının iyileşmesinin ekonomik aktivite açısından vazgeçilmez olduğuna işaret eden Sözer, finansal piyasalar açısından en kötünün görüldüğünü, reel sektördeki iyileşmenin biraz zaman alacağını sözlerine ekledi.
"BÜYÜME İKİNCİ YARIDA İYİLEŞME GÖSTERECEK"
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı, geçen yılın yaz döneminde yaşanan finansal dalgalanma ve öncesinde başlayan parasal sıkılaşma adımlarının gecikmeli etkilerinin, üçüncü çeyrekten itibaren büyüme verilerine yansıdığını ve son çeyrekte daralma rakamı ile belirginleştiğini söyledi.
Geçen yılın ilk yarısında yüzde 5-7 bandında gerçekleşen yıllık büyüme oranının, üçüncü çeyrekte yüzde 1,8'e geriledikten sonra son çeyrekte yüzde 3'lük küçülme oranına dönüştüğünü belirten Tokalı, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak da son iki çeyrektir çeyreklik bazda daralmanın söz konusu olduğuna işaret etti.
Tokalı, geçen yılın ilk yarısında yüzde 6,3 olan yıllık büyüme oranının yılın sonunda yüzde 2,6'ya gerilediğini dile getirdi.
Bu yılın ilk yarısında da sınırlı kalmasını bekledikleri büyüme oranının ikinci yarıda iyileşme göstereceği ve yılı yüzde 2 seviyesinde tamamlayabileceği yönündeki öngörülerini koruduklarını söyleyen Tokalı, şu değerlendirmelerde bulundu:
"2018 yılının son çeyrek büyüme verilerine sektörel bazda baktığımızda, sanayi üretim verilerinde gözlenen yüzde 7-7,5 seviyesindeki yıllık daralma görünümüyle uyumlu olarak katma değerinde yüzde 6,4'lük yıllık gerileme gözlemliyoruz. Sanayi kesimindeki yavaşlama, son çeyrek büyüme performansındaki zayıflamanın ana unsuru olurken; hizmetler kesiminde kısmen sınırlı kalan yavaşlamanın genel büyüme oranında daha şiddetli daralmayı engellediği anlaşılıyor. Bu noktada, bilgi ve iletişim ile gayrimenkul ve kamu yönetimi faaliyetleri destekleyici sektörler olarak beliriyor. Finans sektörü ise, son çeyrekte ciddi bir zayıflamaya işaret ediyor. Diğer taraftan, tarım sektörü son çeyrekte eksi katkı kalemi olarak beliriyor."
"NET DIŞ TALEBİN BÜYÜMEYE KATKISI DEVAM EDECEK"
Banu Kıvci Tokalı, harcamalar bazında büyümenin kompozisyonunda, net dış talebin önemli destekleyici olmaya devam ettiğini vurguladı.
Net dış talebin büyümeye katkısının devam etmesini beklediklerini söyleyen Tokalı, "Hem küresel ekonomide yavaşlama hem de iç talepte yeniden dengelenmenin oluşmasıyla, 2019 yılında dış ve iç talep kompozisyonundaki farklılaşmanın daha makul boyutlara gelmesini bekliyoruz." dedi.
Tokalı, son çeyrekte iç talepteki zayıflamada, yatırımlar ve stoklardaki düşüşün ana etkenler olduğunu ifade etti.
Stokların son üç çeyrektir "eksi" katkı tarafında yer aldığını belirten Tokalı, "Mali disiplin yaklaşımı içinde kalmakla birlikte, kamu tüketim harcamaları büyümeye destek faktörü olmaya devam ediyor. Finansal istikrarın tekrar sağlanması ve ekonomide yeniden dengelenme modeliyle yatırımların zayıf seyrinde toparlanmanın da iç talepte destekleyici olmasını bekliyoruz." ifadelerini kullandı.
"ÖNCÜ GÖSTERGELER YAVAŞLAMANIN HIZ KESTİĞİNE İŞARET EDİYOR"
İş Yatırım Menkul Değerler Araştırma Bölüm Yönetmeni Muammer Kömürcüoğlu, Türkiye ekonomisinin geçen yılın son çeyreğinde iç tüketim ve yatırımda görülen sert düzeltme ile yüzde 3 daraldığını söyledi.
Geçen yılın ikinci yarısında finansal piyasalarda görülen sert dalgalanmanın, enflasyondaki keskin yükselişin ve parasal sıkılaşmanın finansal koşullar üzerinde yarattığı olumsuz etkinin yansımasını tüketim ve yatırımda gördüklerini belirten Kömürcüoğlu, "Harcama gruplarına göre büyüme incelendiğinde üçüncü çeyrekte olduğu gibi daralmanın alt kalemlerinde tüketimde dayanıklı mallar yatırımda ise makine-teçhizat öne çıkıyor. Öte yandan net ihracatın katkısının 8,4 puana ulaşması ekonomideki dengelenmeyi doğruluyor. Ancak bu katkının önemli bir kısmının iç talepteki daralmanın yansımasıyla zayıflayan ithalattan geldiğini belirtelim." ifadelerini kullandı.
Kömürcüoğlu, ekonomide görülen daralmanın bu yılın ilk yarısında da devam etmesini beklediklerini söyledi.
2018'in ikinci yarısında olduğu gibi bu yılın ilk yarısında da büyümeyi iç tüketim ve yatırımların aşağı çekebileceğini belirten Kömürcüoğlu, "Bu yılın ilk çeyreğine ait öncü göstergeler yavaşlamanın en azından hız kestiğine işaret ediyor. Bu bağlamda geçen yılın son çeyreğine kıyasla büyümedeki daralmanın bir miktar azalmasını bekliyoruz. Yılın ikinci yarısında ise baz etkisinin olumlu katkısı ve finansal piyasalardaki dalga boyunun azalmasının da etkisiyle ılımlı bir toparlanma bekliyoruz. Bu bağlamda yüzde 1'lik 2019 büyüme tahminimizi koruyoruz." diye konuştu.