Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulan verilere göre, yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine kıyasla Türkiye'nin ihracatı yüzde 6,3 artışla 82 milyar 223 milyon dolar, ithalatı yüzde 13,5 yükselişle 122 milyar 960 milyon
dolar oldu.
Bu dönemde dış ticaret açığı yüzde 31,6 yükselerek 40 milyar 737 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 66,9 oldu.
AA muhabirine konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı haziranda dış ticaret açığının beklentileri doğrultusunda gerçekleştiğini belirterek, böylece yıllık dış ticaret açığının
altın ithalatındaki ciddi yavaşlamayla son 11 aylık artış trendini sonlandırdığını ve 86,6 milyar dolara gerilediğini söyledi.
Yıllık dış ticaret açığının, büyüme hızında yavaşlama, altın ithalatında normalleşme ve kurdaki değer kaybı ile baz etkisine bağlı olarak 2. yarıda da düşüş trendini sürdürmesini ve yılı 80,5 milyar dolar seviyesinde tamamlamasını beklediklerini aktaran Tokalı, şunları ifade etti:
"Altın ithalatının, ocakta 2 milyar dolar üzerine yükselmesi ve şubat-mayıs döneminde 1,0-1,5 milyar dolar bandında gerçekleşmesinin ardından haziranda Kasım 2017'den beri ilk kez 1 milyar dolar seviyesi altına gerilediğini gördük. Enerji ithalatının ise mayısta petrol fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle 3,7 milyar dolar seviyesine yükselmesinin ardından, haziranda 3,4 milyar dolar seviyesinde yüksek kaldığını görüyoruz. Ancak, son dönemdeki sakin seyrin korunması durumunda, enerji ithalatının da gelecek aylarda daha ılımlı bir görünüm vermesi beklenebilir. Uzun süreli artış trendini geçen ay sonlandıran altın ve enerji hariç dış açığının ise büyüme hızındaki yavaşlamayla gerilemesini sürdürdüğünü görüyoruz, ancak geçen yılın ortasında söz konusu kritik gösterge 26,5 milyar dolar gibi oldukça düşük düzeye kadar gerilemişti."
"CARİ DENGE HAZİRANDA 3,3 MİLYAR DOLAR AÇIK VEREBİLİR"
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi de son on iki aylık dış ticaret açığının 86,6 milyar dolarla geçen ay ulaştığı Haziran 2014'ten bu yana gördüğü en yüksek seviyeden gerilediğini söyledi.
Orta Vadeli Plan'da dış ticaret açığının bu yılı 68,0 milyar dolar düzeyinde kapatacağının öngörüldüğünü anımsatan Bürümcekçi, ancak bu tahminin yeni planda büyük revizyona uğrayabileceğini ifade etti.
Bürümcekçi, dış ticaret dengesini enerji ve altın grubu olumsuz etkilerken, bu kalemler hariç tutulduğunda açığın yine gerilediğine işaret ederek, şunları kaydetti:
"Altın ihracatının haziranda geçen yıla göre düşük gerçekleşmesi ve altın ithalatının da 583 milyon dolar olmasıyla yine net ithalatçı olduk. Geçen yılı altın dış ticareti dengesi 10,0 milyar dolar açık vererek kapatmıştı. Bu yıl ilk yarıda toplam açık 7,6 milyar dolar oldu. Enerji ithalatı ise artış eğilimi korurken, bu ay önceki yılın aynı ayına göre enerji ithalatındaki artış 0,9 milyar dolar oldu. Böylece son oniki aylık enerji ithalatı da 40,6 milyar dolara yükselmiş oldu. Enerji ve altın dışı yıllık açık ise ikinci aydır üst üste gerileyerek 36,3 milyar dolara indi.
İthalat alt gruplarından gelen sinyaller yatırım, üretim ve iç talep açısından olumsuz bir tablo çizdi. Sanayi üretimi açısından öncü olduğunu düşündüğümüz enerji ve altın hariç ara malı ithalatı haziranda önceki aya göre belirgin düşerken, yıllık bazda da yüzde 2,4 daralma gösterdi. Bu durum, haziran sanayi üretimi arındırılmamış yıllık değişimi ön tahminimiz üzerinde risklerin aşağı yönde olduğunu düşündürdü."
Haluk Bürümcekçi, dış açık için temmuz sinyallerinin, altın dışı ihracat artışının hızlandığını, enerji ithalatının yükselişini koruyacağını, altın ticaretinde ise baz etkisinin lehte olduğunu gösterdiğini bildirdi.
Dış ticaret verisinden sonra, haziranda cari dengenin 3,3 milyar dolar açık verebileceği öngörüsünde bulunan Bürümcekçi, "Geçen yılın aynı ayında cari denge 3,8 milyar dolar açık vermişti. Bu şekilde gelirse, son 12 aylık cari açık 57,1 milyar dolar seviyesine gerileyecek. OVP'de yüzde 5,5 büyüme beklentisiyle 40,0 milyar dolar cari açık öngörülmüştü." diye konuştu.