Enerji Ticareti Derneği (ETD) Başkanı Burak Kuyan, AA muhabirine sektördeki son gelişmelere ve enerji ticareti oyuncularının 2020 planlarına ilişkin açıklamalarda bulundu.
Geçen yıl elektrik ticaretinde Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) yaptığı bazı düzenleme değişiklikleri ve kurdaki artış sebebiyle sorunlar yaşandığını anımsatan Kuyan, perakende ve toptan elektrik ticaretinin bu sorunlardan olumsuz etkilendiğini ifade etti.
Kuyan, buna rağmen elektrik fiyatlarındaki artışlardan sonra ticaret tarafında yeniden hareketlilik yaşanmaya başladığına dikkati çekerek, "Serbest tüketici sayıları artmaya başladı. Perakende şirketleri yeniden sahaya inerek müşterilerle görüşmeye başladı. Tarife böyle kalırsa ve piyasa takas fiyatlarında (PTF) biraz daha artış yaşanırsa, toptan ve perakende elektrik ticaretinde çok ciddi bir hareketlilik yaşanır.
Bizim ETD olarak temel isteğimiz, tarife mantığının kalmaması. Tarife, devleti de tüketiciyi de zora sokuyor." diye konuştu.
"BULGARİSTAN ÜZERİNDEN AVRUPA'YA ELEKTRİK SATABİLİRİZ"
Elektrik üreticileri için özellikle PTF'nin çok önemli olduğunu vurgulayan Kuyan, bazı yerli kömür, doğal gaz ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) kapsamına giremeyen santrallerin PTF'nin düşük olması sebebiyle bankalarla finansman yapılandırmasına gitmek durumunda kaldığını anlattı.
Kuyan, PTF yükselmediği sürece santrallerin sıkıntısının devam edebileceğini belirterek, şöyle devam etti:
"PTF'nin artmamasının ilk sebebi arz fazlası. Tüketimde son 2 senedir önemli bir artış yaşanmıyor. Ekonomik büyüme öngörüldüğü gibi yüzde 5 seviyesinde gerçekleşirse, enerji talebi de büyür ve şu anki arz fazlası 2-3 yıl içinde eritilir ama başka yöntemlere de ihtiyaç var. Bu yöntemlerden birisi ihracatı artırmak olabilir. Türkiye şu anda Yunanistan, Bulgaristan, Gürcistan'a elektrik ihracatı yapıyor ama ihracat miktarını ve ihracat yapılan ülkelerin sayısını artırmamız gerekiyor. Türkiye Elektrik İletim AŞ'nin bazı teknik kısıtları var, onların çözülmesi gerekiyor. Bu kısıtlar aşıldığında Bulgaristan üzerinden daha fazla elektriği Avrupa'ya satabiliriz çünkü Avrupa ile entegre bir elektrik sistemimiz var. Irak bizim için yeni bir ihracat pazarı olabilir. Bu konuda yapılan görüşmeler de var. Türkiye'nin Irak ile elektrik ticaretinin 2020'de başlayabileceğini öngörüyoruz. İlk etapta ihracat kapasitesinin 200-400 megavat olması planlanıyor. Bu da ülkemize önemli döviz girdisi sağlar. Bu rakamı artırma şansını yakalayabilirsek milyar doları bulan bir ihracatımız olur, hem de ülkemizdeki arz fazlasını eritebiliriz."
15 MİLYAR METREKÜPLÜK GAZ KONTRATININ SÜRESİ BİTİYOR
Doğal gaz ticaretinde ise henüz istenilen seviyelerin yakalanamadığını aktaran Kuyan, Enerji Piyasaları İşletme AŞ'de ticaret derinliliğinin artırılması gerektiğini söyledi.
Kuyan, 13 Kasım'da gaz ticaretinde derinliğin ve öngörülebilirliğin sağlanması adına neler yapılabileceğinin görüşüleceği ve kamu kurumlarının da katılacağı bir çalıştay düzenleyeceklerini aktardı.
Gaz ticaretinde öngörülebilirliği artıracak her türlü adımın atılması gerektiğini vurgulayan Kuyan, şunları kaydetti:
"Öngörülebilirliği artırmak için BOTAŞ'tan birkaç temel talebimiz var. Birincisi doğal gaz fiyatlarının hesaplanmasında kullanılacak bir formül oluşturulması. Şu anda BOTAŞ tarafında bu formül üzerinde çalışılıyor. İkincisi de aylık tarife değişikliklerinin son güne bırakılmadan, her ayın 23-25'i arasında açıklanması ki biz de ayın kalan günlerinde piyasa ile görüşüp farklı tedarikçilerden gaz alma fırsatlarını da değerlendirebilelim. Bir diğer talebimiz ise santrallerin gaz alım kontratlarının yılın son ayına bırakılmadan yapılması. Ekim-kasım ayları şirketlerin bütçe dönemleri olduğu için, şirketlerin gaz alım kontratlarını bu dönemde yapması, öngörülebilirliğini sağlaması açısından çok önemli. Gaz kontratı olmadan gelecek yılın bütçesini yapmanın bir anlamı yok."
Kuyan, ayrıca Türkiye'nin yaklaşık 15 milyar metreküp doğal gazı kapsayan uluslararası kontratlarının süresinin 2020 ve 2021'de sona ereceğini anımsattı.
Yeni yapılacak kontratların uzun vadeli olmamasının daha mantıklı olacağını belirten Kuyan, "Yeni dönemde, Brent petrole dayalı kontratlar yerine hub fiyatlarına dayalı kontratlar oluşturulmasının daha sağlıklı olacağını düşünüyoruz. Tüm bunlar sağlandığında, elektrik ve doğal gaz ticareti sağlıklı bir şekilde yapılabilir. Özellikle doğal gaz tarafında iyileşme sağlandıkça, elektrik de direkt olarak etkilenecektir." değerlendirmesinde bulundu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, ağustosta Irak'a gerçekleştirdiği ziyaret sonrasında Irak ile elektrik ticaretinin yeniden başlatılması konusunda mutabakat sağlandığını ve Türkiye'nin gerekli hazırlıkları yaptığını açıklamıştı.