Kazakistan salgının ekonomiye etkisini gidermeye çalışıyor

Ülkede salgının yayılmasıyla alınan olağanüstü hal, karantina önlemleri halkın ve işletmelerin yoğunlaştığı büyük şehirlerde hizmet sektörü ve işletmelerin faaliyetlerinin 13 Nisan'a kadar askıya alınmasına sebep oldu.

Küçük ve orta ölçekli işletmelerin faaliyetlerinin durdurulmasıyla yüz  binlerce kişi işsiz kaldı, üretim azaldı.

Salgın ve petrol fiyatlarındaki düşüş Kazakistan'ın makroekonomik  göstergelerine ilişkin tahminleri de düşürmesine neden oldu.

Petrol üretim tahmini 4 milyon ton azaltılarak 86 milyon ton olurken,  ihracatın 16,3 milyar dolar azalarak 35,1 milyar dolar, ithalatın 7,5 milyar  dolar gerileyerek 26,6 milyar dolar olarak gerçekleşmesi bekleniyor.

Ülkenin gayrisafi yurtiçi hasılasında (GSYH) yüzde 0,9 azalış  öngörülürken, nominal GSYH'nın ilk tahminden 4,8 trilyon tenge gerileyerek 69,7  trilyon tenge olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor.

DEVLETTEN KRİZ ÖNLEMİ

Kazak devleti, açıkladığı 10 milyar dolarlık krize karşı önlem  paketiyle Kovid-19 salgını ve petrol fiyatlarındaki düşüşün ulusal ekonomiye  olumsuz etkisini azaltmayı hedefliyor.

Önlemler kapsamında, OHAL'den zarar gören küçük ve orta ölçekli  işletmeler için anapara borç ödemelerinin durdurulması, 3 ay süreyle tüm  vergilerden muaf sayılmaları gibi kolaylıkların sağlanması bekleniyor.

Alınan tedbirler, halkın kredi ödemelerinin süresinin ertelenmesi,  gelir kaybına uğrayan 3 milyon vatandaşa 100 dolar tutarında aylık ödeme  yapılmasını öngörüyor.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, OHAL'in ekonomik ve  sosyal maliyetlerine yol açtığını söylemiş, emeklilik maaşlarının yüzde 10  artırılması talimatı vermişti.

Ancak bazı iş adamları, büyük şehirlerde salgın nedeniyle ilan edilen  her tatil gününün milyarlarca para kaybına, yüzlerce işletmenin batmasına,  binlerce kişinin işsiz kalmasın yol açabileceğinden endişe ederek, karantina  kurallarının sıkı bir şekilde sağlanması şartıyla üretim sektörünün faaliyetine  izin verilmesini istiyor.

"ŞU AN İŞ ADAMLARIMIZIN ÇOK BÜYÜK MAĞDURİYETİ YOK"

Türkiye-Kazakistan İş Adamları Birliği ( TÜKİB) Başkanı Firat  Develioğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kazakistan'daki Türk firmalarının  OHAL'den dolayı henüz büyük mağduriyeti olmadığını belirtti.

İnşaat, yiyecek ve içecek, lojistik sektörlerdeki firmaların  faaliyetine izin verildiğine dikkati çeken Develioğlu, diğer sektörlerin de  faaliyetlerini durdurduğunu söyledi.

Develioğlu, krizlerden sıfır hasarla çıkmanın mümkün olmadığını dile  getirerek, "Bu sebepten şu an iş adamlarımızın bundan çok büyük mağduriyetleri  yok. Tabii ki, bu süreçler uzadıkça mağduriyet olacaktır. Ama çok kısa zamanda  Kazakistan'ın bu durumdan çıkacağına inanıyorum." dedi.

"EKONOMİNİN AZALMASI, 2008 KRİZİNDEN DAHA AĞIR OLACAK"

Diğer yandan Kazakistan'ın Kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev,  Başbakanı Askar Mamin ile görüşmesinde, ilk çeyrekte ekonomik göstergelerin iyi  olduğunu, ancak karantina sonuçlarının bu göstergeleri henüz tam olarak  etkilemediğini söyledi.

Küçük ve ortak ölçekli işletmelere destek, halka gıda ürünlerinin  sağlanmasının önemli konular olmaya devam ettiğine işaret eden Nazarbayev, "Kriz  sonrası ne yapacağımızı şimdiden düşünmeliyiz. Ekonomi azalacak ve muhtemelen  bunun sonuçları 2008 krizinden daha da ağır olacak." değerlendirmesinde bulundu.