Güncelleme : 06.06.2017 Cuma 07:21
Piyasaların merakla beklediği kritik enflasyon rakamları açıklandı.
Enflasyon, 2017 yılı mayıs ayında bir önceki aya göre %0,45, bir önceki yılın aralık ayına göre %6,18, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,72 ve on iki aylık ortalamalara göre %9,09 artış gerçekleşti.
Cuma günü açıklanan ABD tarım dışı istihdam verilerinin ardından 3.53 seviyesinden 3.51'e gerileyen dolar/TL, yeni haftanın ilk gününde enflasyon verilerinin açıklanmasının ardından 3.4987 seviyesini görerek Aralık 2016'dan bu yana en düşük seviyesini test etti.
Peki enflasyonda gidişat ne yönde? Uzmanların beklentileri neler? İşte uzmanların enflasyon yorumları:
KapitalFX Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan şunları söyledi:
Enflasyonda zirve geride kalmış görünüyor...
Türkiye’de Mayıs ayında tüketici fiyatları (TÜFE) %0,40 olan piyasa beklentisine paralel %0,45 oranında artış gösterdi. Böylece yıllık enflasyon da beklenti olan %11,70’e paralel bir şekilde %11,72 seviyesinde gerçekleşti. Çekirdek TÜFE, Mayıs ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %9,55 olan beklentilerin altında %9,38 artış gösterdi. ÜFE ise Mayıs’ta %0,50 artış beklenirken beklentiye paralel %0,52 arttı ve yıllık artış oranı da %15,21 olan piyasa beklentisine paralel bir %15,26 oldu.
Enflasyon açısından iki ana unsur son zamanlarda çok konuşuluyor. Bunlardan birincisi kur farklarının yarattığı maliyet artışları ki, Mayıs ayında çekirdek enflasyonda bir önceki ayda görülen %9,42’ye göre gerileme olması ve %9,38’e inmesi gayet olumlu. Ancak tarihsel olarak seriye bakıldığında halen çok yüksek olduğunu belirtmek gereklidir. Gıda tarafında ise aylık bazda %0,55’lik gerileme söz konusu, ancak yıllık gıda enflasyonu halen %16,91 gibi yüksek seviyelerde kalmaya devam ediyor olması gıda fiyatlarıyla alakalı yapısal sorunların fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı yapmaya devam ettiğini göstermektedir. Arz sorununun yanı sıra, iç talebin artmasıyla beraber maliyet artışlarının tüketici tarafına yansımaları söz konusu. Bu konuda kısa vadede fiyat tavanı ve indirimler gibi geçici önlemlerle yaz aylarında temel gıda ürünlerinin fiyatlarının makul seviyelerde kalması sağlanabilir. Uzun vadede arzın devamlılığını sağlayacak ve aracıların sayısının azaltacak yapısal değişiklikler önem arz etmektedir.
Enerji fiyatları ulaştırma kalemi üzerinden bizi destekliyor. Mayıs ayında ulaştırma fiyatlarında %0,73’lük gerileme görüldü, bu kalemde yıllık artış da %15,81 seviyesine geriledi. Aylık bazda %5,97 ile en çok artış gösteren kalem olan giyim ve ayakkabıda da, aylık artış oranı geçen yılın altında kalınca yıllık artış %3,15 seviyesine geriledi. Bu da enflasyonun geçen aya göre düşük gelmesine yardımcı oldu.
TCMB’nin enflasyondaki yükselişle beraber bozulan enflasyon beklentileri çerçevesinde para politikasını sıkılaştırdığını görüyoruz. Enflasyonda zirvenin Nisan’da mı, Mayıs’ta mı görüleceği en önemli soru işaretiydi. Mayıs’ta enflasyonun Nisan’a göre düşmesi itibariyle bu soru yanıtını bulmuş görünüyor. Kurlarda yılbaşına göre azalan oynaklık ve son dönemde TRY’nin değer kazanmış olması itibariyle Merkez Bankası’nın ek sıkılaştırma yapmasını gerektirecek bir unsur şimdilik görünmemektedir. Geç Likidite Penceresi (GLP) gibi olağan dışı bir enstrümanın son dönemde ana para politikası aracı olarak kullanılmasının kısa vadeli bir önlem olması neticesinde Merkez Bankası ilk fırsatta normalleşmeye dönmeye çalışacaktır. Ancak şu anda fiyat istikrarını sağlayan en önemli unsurun çift hanelerdeki faizler olması nedeniyle para politikasında gevşemenin, sıkılaştırmada olduğu gibi “piyasanın önünden giden” bir şekilde yapılmaması gerekir. Ancak Merkez Bankası, ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini kısa vade için %11,75 – 12 seviyelerinde hareket ettirebilir. Bir miktar AOFM’de gerileme görebiliriz yani. 15 Haziran’daki PPK’da ise faiz oranlarında bu eldeki veriler ışığında herhangi bir değişiklik olmasını beklemem.
IşıkFX Araştırma Uzmanı Selim Önay kritik veriler hakkında şu değerlendirmede bulundu:
Mayıs ayında enflasyon aylık bazda yüzde 0.45 artış göstererek beklentilerin hafif üzerinde bir artış gösterdi. TÜFE’de ise yıllık bazda yüzde 11.72 seviyesinde bulunuyoruz. Geçtiğimiz ayki rekor seviye olan yüzde 11.87’den gerileyen enflasyonun detaylarında aylık bazda yüzde 5.97’lik artış ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşirken yıllık bazda alkollü içecekler ve tütün grubu liderliğini korudu. Alt kalemlerde dikkat çeken bir diğer konu ise ulaştırma grubundaki önceki yılın aynı ayına kıyasla yaşanan yükselişti. Petrol fiyatlarında sert bir yükseliş görülmemesine karşın böyle bir artışın yaşanması dikkat çekici. Özellikle son yapılan enflasyon sepeti ayarlamasında ulaştırmanın payının da artırıldığı düşünülürse verinin önümüzdeki dönemlere olan katkısına biraz daha eğilmek gerekebilir.
Enflasyon rakamlarındaki bozulmanın ana sebepleri arasında gıda enflasyonu ve kur geçişkenliğini gösterebiliriz. Kur cephesinde işler biraz daha kontrol altında özellikle parite açısından volatilite düşük. Fakat gıda enflasyonu için benzer şeyler söylemek mümkün değil. Gıda enflasyonu geçtiğimiz yılın aynı ayına kıyasla yüzde 16.91 yukarıda. Gıda komitesinden birkaç ufak müdahale dışında gidişatı değiştirecek bir adım atılmış değil. Alınan önlemlerin etkisinin görülmesinin gecikmeli olacağından yola çıkarak, önümüzdeki aylarda gıda enflasyonunun TÜFE’ye olan katkısını görmeye devam edebileceğimizi söyleyebilirim.
Enflasyonda 9 yılın zirvesinden döndük fakat enflasyon dinamiklerinde önemli yer tutan kalemlerdeki yükseliş hala azımsanmayacak düzeyde. Baz etkisinin de katkısıyla önümüzdeki aylarda enflasyonda düşüş görebiliriz. Fakat bu düşüş enflasyonda yeniden tek haneleri göreceğimiz anlamına gelmiyor. Özellikle Temmuz ayı enflasyonun ardından hala daha ciddi bir düşüş görmezsek enflasyondaki yükselişin katılaştığından bahsedebiliriz. TCMB’nin enflasyon gidişatını gözeterek karar aldığını göz önünde bulundurursak Haziran ayı merkezin para politikasında değişime gitmesi için erken olabilir. Fakat TCMB’nin ilk fırsatta fonlama maliyetini aşağıya çekecek bir adım atmak isteyeceğini de unutmamak gerekiyor.