Petrol ve gaz sondajları salgında daha kritik hale geldi

AA muhabirinin Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA)  tarafından yayımlanan "Koronavirüs Krizi Döneminde Enerji Politikaları"  raporundan derlediği bilgilere göre, Kovid-19 salgını, enerji ihracatçısı ve  ithalatçısı ülkeleri farklı şekillerde etkiledi.

Enerji ithalatçısı ülkelerdeki talep düşüşü üretici ülkelerin  gelirlerinin azalmasına yol açarken, özellikle petrol ve gaz ihracatı  gerçekleştiren ülkeler fiyatlardaki şok düşüşlerden büyük darbe aldı.

Salgın sürecinde düşen petrol fiyatları ithalat bağımlısı ülkeler  açısından kısa vadede olumlu bir gelişme olarak değerlendirilirken, bu durumun  sürdürülebilirliği tartışma konusu hale geldi.

TÜRKİYE, UCUZ PETROLLE DEPOLARI DOLDURDU

Ani düşüşler görülen petrol fiyatları nedeniyle net ithalatçı  konumunda olan Türkiye'nin de bu dönemde enerji ithalat faturasında ciddi oranda  azalma görüldü. Bu kapsamda, Türkiye'nin son 5 yıllık ham petrol ithalat  rakamları incelendiğinde ilk üç aylık periyotlar bakımından en fazla dış alım  2020’nin ilk çeyreğinde gerçekleştirildi.

Bu dönemdeki ham petrol ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde  10 artarak 7,7 milyon tona yükseldi. Küresel piyasalarda fiyatlar düşük  seviyedeyken Türkiye, ham petrol ithalatını artırma ve piyasadan ucuz petrol  toplama politikasını uyguladı. Bununla beraber geçen yılın ilk çeyreğinde 11  milyar 36 milyon dolar olarak gerçekleşen enerji ithalatı bu yılın aynı döneminde  yüzde 9,6 azalarak 9 milyar 980 milyon dolara geriledi.

Türkiye'nin enerji ithalatı faturasının yıl bazında daha fazla  azalması beklenirken, fiyatlardaki düşüş neticesinde Türkiye'nin kısa vadede  avantaj sağlamasının yanında uzun vadede bu durum genel ekonomik yapı açısından  risk oluşturuyor.

Bu açıdan, Türkiye'nin enerjide dış kaynak bağımlılığını azaltıp kendi  kendine yeterli olma yolundaki adımlarını hızlandırarak sürdürmesi önem taşıyor.  Fosil kaynakların arama ve sondajına yönelik faaliyetler ve yenilenebilir enerji  yatırımlarının artırılması, Türkiye'nin enerji kaynaklarına erişimini etkileyerek  muhtemel bir başka krizden büyük zarar görmesini engellemek adına kritik önemde  bulunuyor. Türkiye, hali hazırda Doğu Akdeniz başta olmak üzere hidrokarbon arama  ve sondaj çalışmalarına devam ediyor.

Ayrıca petrol ve doğal gaz depolama kapasitesinin artırılması da bu  konuda atılması gereken adımlar olarak öne çıkıyor.

YENİLENEBİLİRDE TEDARİK ZİNCİRİ OLUMSUZ ETKİLENİYOR

Salgın döneminde Türkiye'nin kendi kendine yeterli olmasına katkı  sağlayan yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretiminde artışlar da  yaşanırken, yenilenebilir enerjide tedarik zincirinde aksamalar görülüyor.

Yenilenebilir enerji ekipman üretiminin özellikle Çin ve Avrupa'da  yoğunlaşması, Türkiye'de devam eden projelerin yavaşlamasına ve hatta durmasına  yol açıyor.

Bu süreçte 31 Aralık 2020 itibarıyla süresi olan Yenilenebilir Enerji  Kaynaklarını Destekleme Mekanizması'nın (YEKDEM) süresinin makul bir süreyle  uzatılması yerinde bir karar olarak değerlendirilirken, küresel ekonomik  istikrarsızlıktan dolayı doların Türk lirası karşısında aşırı değer kazanması  nedeniyle yenilenebilir enerji projelerinin finansmanında sıkıntılar yaşanma  ihtimali bulunuyor.

Öte yandan, salgının olumsuz sonuçları karşısında bu yıl için tahmin  edilen YEKDEM maliyetleri dolar kurundaki artışın da etkisiyle neredeyse iki kat  yükselirken, yaz döneminden sonra elektrik fiyatlarında artış yaşanması olası  görünüyor.