Petrolün devler liginde pazar kavgası büyüyor

Kovid-19 nedeniyle küresel petrol tüketimindeki hızlı düşüş ve  piyasadaki arz fazlası, geçen ay petrol fiyatlarını 1999'dan bu yana en düşük  seviyelerine iterken, dünyanın en büyük üç petrol üreticisi ABD, Rusya ve Suudi  Arabistan arasındaki pazar kavgasını büyüttü.

Riyad ve Moskova hükümetleri için en büyük piyasalar Asya ve Avrupa  olarak öne çıkarken, söz konusu ülkeler bu pazarlardaki petrol tüketicisi  ülkelere düşük fiyattan ham petrol satabilme yarışına girdi.

Dünyanın en büyük ham petrol üreticisi ABD ise Kasım 2018'de Suudi  Arabistan ve ardından Rusya'yı geride bırakarak ürettiği ham petrolün büyük  bölümünü iç tüketimi için kullanırken, kendi pazarında Suudi Arabistan ile  mücadele ediyor.

TRUMP VE SENATÖRLERDEN SUUDİLERE UYARI

Kaya petrolü üreticilerinin yüksek üretim maliyetlerini fırsat bilen  Suudi Arabistan, geçen aydan bu yana ABD'deki rafinerilere indirimli petrol  satmaya devam ederken, Riyad ile Moskova arasındaki fiyat savaşı da ABD'ye zarar  veriyor.

Geçen ay ABD'nin Batı Teksas (WTI) tipi petrol fiyatının sıfırın  altına düşmesiyle Amerikalı petrol üreticileri milyarlarca dolar zarara uğradı.  Ülkede ham petrol stok kapasitesinin hızla dolması, üreticileri zararına petrol  satmaya zorluyor.

Ülkenin en büyük petrol üreticisi ExxonMobil yatırım maliyetlerini bu  yıl geçen yıla göre 10 milyar dolar, Chevron da 3,3 milyar dolar azaltacağını  duyurmuştu.

ABD'nin en büyük 13 petrol üreticisi eyaletinin senatörleri, geçen ay  Riyad hükümetine Amerikalı petrol üreticilerine zarar veren fiyat savaşına son  verme çağrısında bulunmuş ve iki ülke arasındaki yakın Orta Doğu stratejik  ortaklığının yeniden gözden geçirileceğini kaydetmişti.

ABD Başkanı Donald Trump ise nisan ayı başında, Suudi Arabistan  liderliğindeki Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) üretimde kesintiye  gitmemesi durumunda, Amerikalı askerlerin Suudi Arabistan'dan çekilmesi hususunda  Kongre'nin alacağı bir karara karşı çıkamayacağını belirtmişti.

EN BÜYÜK KAVGA ASYA VE AVRUPA'DA

Suudi liderliğindeki OPEC ve Rusya önderliğindeki OPEC dışı ülkelerin  6 Mart'ta Avusturya'nın başkenti Viyana'da düzenledikleri OPEC  toplantısında  üretim kesintisi kararı çıkmamasının ardından, bu iki ülke Asya ve Avrupa  pazarlarında paylarını korumak ve artırmak için mücadeleye devam ediyor.

Dünyanın en büyük petrol üretici firması Suudi Arabistan milli petrol  şirketi Saudi Aramco, nisan ve mayıs aylarında Asya'daki rafinerilere varil  başına piyasa fiyatından 5 dolar düşük ham petrol satacağını duyurmuştu.

Bunun üzerine, OPEC'in diğer önemi petrol üreticisi ülkelerinden Irak,  Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri de Asya'daki alıcılara benzer indirimler  sunacaklarını açıklamıştı.

Suudi Arabistan, ayrıca Rusya'nın güçlü olduğu Polonya, Fransa, İtalya  ve Yunanistan gibi Avrupa ülkelerinin rafinerilerine piyasa fiyatının altında  petrol ihraç etmeye başladı.

Suudiler, Rusya'nın pazar payını alabilmek için Asya ve Avrupa'daki  petrol ithalatçılarına ödemelerini 90 gün erteleyebilme seçeneği sundu.

Rusya'nın Asya ve Avrupa pazarlarında pay kaybetmemek için en büyük  avantajı ise bu ülkelere deniz yolundan çok daha ucuz taşıma maliyetine sahip  yaygın boru hatları ağına sahip olması dikkati çekiyor.

Arz fazlasının oluştuğu ve rafinerilerde kapasitelerin dolma noktasına  geldiği küresel petrol piyasasında birçok üretici petrol tankerlerini ürettikleri  petrolü stoklamak için kullanırken, deniz yoluyla petrol kargolamanın maliyeti de  her geçen gün artıyor.

Öte yandan, Asya ve Avrupa'daki bazı ülkelerin ve rafinerilerin  Rusya'dan boru hatlarıyla uzun dönem petrol ithal etme sözleşmelerine bağlı  olması, henüz müşterilerine indirim sağlamayan Moskova hükümetinin elini güçlü  tutuyor.

Bu durumda, boru hatlarının yüksek taşıma kapasitesi, düşük maliyet ve  yaygın ağıyla daha hızlı petrol teslimatı sağlaması Asya ve Avrupa pazarlarında  Rusya'ya büyük avantaj sağlıyor.