Rusya ekonomisini canlı tutmakta zorlanıyor

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkeyi 2009'da yaşanan küresel  mali krizden daha büyük bir krizin beklediğine işaret ederken, Uluslararası Para  Fonu (IMF) Rus ekonomisinin bu yıl yüzde 5,5 küçüleceğini öngörüyor.

Ülkenin eski maliye bakanlarından, Rusya Sayıştay Başkanı Aleksey  Kudrin, işsiz sayısının 2,5 milyondan 8 milyona yükselebileceği uyarısında  bulunurken, yetkililerin petrol ve doğal gaz gelirlerinden elde edilen yaklaşık  165 milyar dolar hacme sahip rezervleri kullanmakta tereddüt etmesi eleştirilere  neden oluyor.

AA muhabirinin, Kovid-19 ve enerji piyasalarındaki gelişmelerin Rus  ekonomisine etkisine ilişkin sorularını yanıtlayan Paris Siyasi Bilimler  Akademisi'nden (Sciences Po) Ekonomi Profesörü Sergey Guriyev, alınan ekonomik  tedbirlerin yetersiz kaldığı görüşüne katıldığını söyledi.

Guriyev, açıklanan ilk destek paketinin GSYH'ye oranının yüzde 0,3  seviyesinde kaldığına işaret ederek, "Söz konusu miktar, sonrasında artmaya  başladı ancak şu anda GSYH'ye oranı yüzde 2'ye ulaşabildi ve bu verilen kredileri  de kapsıyor." dedi.

Kovid-19'a karşı alınan tecrit önlemlerinin ardından ekonominin yüzde  6 ila yüzde 10 arasında küçülmesinin olası olduğunu belirten Guriyev,  "Dolayısıyla ekonomik tedbirler yetersiz. Rusların yüzde 70'i birikime sahip  değil ve geçim sıkıntısıyla alakalı çok zor bir süreçle karşı karşıyalar." dedi.

Rus ekonomisinin bu yıl ortalama yüzde 5 küçüleceğine dair IMF ve  Rusya Merkez Bankası tarafından yapılan tahminleri değerlendiren Guriyev, "Bana  kalırsa bu tahminler fazlasıyla iyimser. Petrol fiyatları, eğer bu seviyede  kalırsa Rusya'nın daha derin bir küçülme yaşaması olası." değerlendirmesinde  bulundu.

Guriyev, Rusya'nın bütçesinde önemli oranda açık yaşanacağı yorumunda  bulunarak, şunları kaydetti:

"Bütçe açığı nedeniyle Ulusal Refah Fonu'nun kullanılması gerekecek.  GSYH'nin yaklaşık yüzde 10'una tekabül eden fonun likit varlıkları bu veya  gelecek yıl tükenecek. Bu nedenle hükümet bu kaynakları harcamak konusunda  çekimser kalıyor. Çünkü 'ulusal projeler' olarak adlandırılan ve çoğu yönetime  yakın şirketler tarafından yapılması planlanan projeler için kaynağı azaltmak  istemiyorlar."

"ZARARI TAHMİN ETMEK ÇOK ZOR"

Rus Dışişleri Bakanlığı'na bağlı Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler  Enstitüsü (MGİMO) Uluslararası Ticaret Bölümü'nden Prof. Dr. Tatyana İsaçenko da  ülke ekonomisine yönelik alınan tedbirlerin yetersiz kaldığı görüşüne katıldığını  söyledi.

İsaçenko, tedbir noktasında şu anda kimsenin öngörülerde  bulunamadığına işaret ederek, "Rusya'nın rezervleri var. Maliye Bakanı Anton  Siluanov'un açıkladığı üzere, planlanan harcamaların ardından Ulusal Refah Fonu  yıl sonunda 7 trilyon rubleye ulaşacak. Ancak bu rezervlerin nasıl  kullanılacağını bilmiyoruz." diye konuştu.

Rezervlerin sosyal destek, sağlık sisteminin güçlendirilmesi, küçük ve  orta boy işletmelerin (KOBİ) desteklenmesi gibi alanlarda kullanılmasının  umulduğunu ifade eden İsaçenko, "Yaşanan zararın tahminini yapmak çok zor, kimse  bilmiyor. En çok zararı turizm sektörü, restoranlar, yiyecek-içecek hizmetleri ve  küçük esnaf görecek." değerlendirmesinde bulundu.

"KRİZ NE KADAR SÜRECEK?" SORUSU

Rus Ulusal Ekonomi Başkanlık Akademisi (RANEPA) Finans Mühendisliği  Kürsüsü Başkanı ve eski Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Konstantin  Korişçenko ise Rus ekonomisinin bu yıl yüzde 2 büyümesinin planlandığını ancak  şimdi yüzde 5 ila yüzde 7 arasında küçülmesinin beklendiğini kaydetti.

Korişçenko, "Bütçe açığı yüzde 5’e çıkabilir. Tüm bunlar ekonomik  dalgalanmanın ne kadar büyük olduğunu gösteriyor. Merkez Bankası, 'helikopter  parası' gibi yöntemler planlamıyor. Yetkililer, ekonomiyi kurtarırken enflasyon  dalgası yaratmak istemiyorlar. Asıl destek KOBİ'lere veriliyor. Bu planın ne  kadar işe yarayacağını, tedbirlerin kalkmasının ardından kısa süre içerisinde  öğreneceğiz." ifadelerini kullandı.

Ulusal Refah Fonu'nun GSYH'ye oranının yüzde 11,5 düzeyinde olduğunu  anımsatan Korişçenko, "Fona 2 ila 5 yıl arasında bel bağlanabilir ancak kriz ne  kadar sürecek? Fonun yanı sıra Merkez Bankası'nın yeteri kadar büyük miktarda  rezervleri var. Ancak çalkantılı bir dünyada ve G7 ülkelerinin yaptırımlara  yönelik eğilimleri nedeniyle Rusya'nın kritik ithalatları karşılayabilmek için  dönüştürülebilir para kaynaklarına ihtiyacı var. Tüm bu nedenlerden ötürü  yetkililer devlet rezervlerini harcamakta çekimser davranıyor." diye konuştu.

Korişçenko, Rusya'daki dış ticaret, ulaşım, turizm ve hizmet gibi  alanların krizden en çok etkilenen sektörler olduğunu vurgulayarak, şunları  kaydetti:

"Mevcut durumdan en çok fayda sağlayan sektörler ise yerel e-ticaret  şirketleri, internet üzerinden eğlence sağlayan firmalar, sağlık sektöründekiler,  gıda üretimindekiler ve eğitimle uğraşanlar... Rusya'ya özel olarak ise  bankacılık ve enerji sektörü ön plana çıkıyor. Bankacılık sektörü hızla  toparladı. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile bazı petrol üreticisi  ülkeler (OPEC ) arasında varılamayan anlaşma nedeniyle düşen petrol fiyatları ve  yüzde 30 kadar düşen dünya ticareti nedeniyle petrol sanayisi ise çifte darbe  yedi. Buradaki olumlu durum, Rus petrol şirketleri oldukça büyükler ve devletle  aralarındaki bağlantı oldukça iyi durumda."

BÜYÜK ŞİRKETLERDEN DESTEK BEKLENTİSİ

Merkezi ABD'de bulunan Uluslararası Finans Enstitüsü'nden (IIF)  Başekonomist Yardımcısı Elina Ribakova da Rusya'daki durumun, Kovid-19 salgınının  petrol fiyatlarındaki düşüşle kesişmesiyle karmaşık hale geldiğini söyledi.

Yaptırımlar nedeniyle Rusya'nın uluslararası piyasalardaki  faaliyetlerle ilgili de zorlandığını ifade eden Ribakova, "Merkez Bankası da  ruble cinsinden tahvil (OFZ) ihaleleri konusunda oldukça muhafazakar. Bu nedenle  Rusya'da Kovid-19'la mücadelede daha fazla mali finansmanı açığa çıkarmak oldukça  zor." dedi.

Yetkililerin, Ulusal Refah Fonu dahil olmak üzere mali rezervlerini  daha çok kullanması gerektiğini belirten Ribakova, "Merkez Bankası'nın diğer  rezervlerine gelirsek, ruble esnek durumda ve Rus piyasalarında yabancı para  sıkıntısı olduğuna dair herhangi bir belirti görünmüyor. Bu yüzden Merkez  Bankası'nın rezervleri açısından daha fazla harcama yapılmasına ihtiyaç olduğunu  görmüyorum." ifadelerini kullandı.

Ribakova, Rusya'daki büyük şirketlerin ülkedeki çoğu sektöre  hükmettiğine işaret ederek, "Büyük olasılıkla bu büyük şirketlerin çalışanlarına  ve bulunduğu bölgelere destek olmak için harcama yapmalarına yönelik beklenti  olacaktır. İşsizlik, muhtemelen diğer gelişen piyasalarda olduğundan daha az  artacak. Çünkü geçmiş krizlerde gördüğümüz gibi şirketler kayıtlarında personeli  tutmak için maaşları azaltacaklar." şeklinde konuştu.