Tarihi düşüş sonrası petrolde iflas riski!

Dünya genelinde Kovid-19 salgını nedeniyle ekonomik büyüme  beklentileri ve petrol talebi zayıf kalmaya devam ederken, küresel petrol  piyasasındaki arz fazlası her geçen gün artıyor ve petrol stoklarında yeterli  kapasitenin kalmama endişesiyle fiyatlarda tarihi düşük seviyeler görülüyor.

Yaklaşık 6,7 milyar varillik küresel petrol stok kapasitesinin 4,2  milyar varili (yüzde 63'ü) ocak sonu itibarıyla dolarken, artan arz fazlası  nedeniyle dünya genelindeki petrol stok kapasitesinin haziranda tam doluluğa  ulaşacağı öngörülüyor.

ABD'nin en büyük petrol stoklama merkezi olan Oklahoma eyaletindeki  Cushing kentinde toplam 90 milyon varillik petrol depolama kapasitesinin 60  milyon varili doluyken, haftalık ortalama 16 milyon varil ek petrolün burada  stoklanıyor olması, mayıs başı itibarıyla bu merkezde kapasitenin tam dolacak  olmasına işaret ediyor.

Cushing'de fiyatlanan Batı Teksas (WTI) tipi ham petrolün mayıs ayı  için vadeli işlem sözleşmelerinin süresi dün dolarken, kontrat sahiplerinin  fiziki petrol teslimatından kaçınmasıyla WTI tipi petrolün varil fiyatı pazartesi  günü yüzde 300'den fazla değer kaybederek eksi 37,63 seviyesine kadar indi ve  satıcılar fazla petrolü ellerinden çıkarmak için alıcılara ödeme yapmaya başladı.

"FİZİKİ TİCARETTE TEK HANELİ RAKAMLAR GÖRÜLDÜ"

ABD merkezli veri kurumu Primary Vision Enerji Analisti Mark Rossano,  AA muhabirine yaptığı açıklamada, WTI tipi ham petrolün varil fiyatının mayıs  kontratlarında eksi fiyata inmesinin gelecek aylardaki kontrat fiyatları üzerinde  de baskı oluşturacağını söyledi.

Petrol stoklarının dolu olmasının bu fiyat dengesinde en önemli  etkenlerden olduğuna işaret eden Rossano, "Şu an WTI'da haziran ayı için vadeli  işlem sözleşmeleri yapılıyor. Üretimde kesinti olsa bile eksi fiyatların bu ayki  sözleşmelerde de görüleceğini düşünüyorum, çünkü küresel stoklar doldu ve yüzer  stoklardaki petrol de 120 milyon varili geçti. Geçen ay imzalanan bir Suudi ham  petrol kargosu şu an ABD'ye geliyor ve depolar zaten bu kargoya göre ayarlandı.  Bu yeni kapasite de hem haziran hem de temmuz ayı sözleşmelerindeki fiyatları  baskılayacak çünkü arz fazlası iyice artacak." diye konuştu.

Rossano, fiyatlarda benzer bir eğilimin Brent petrolde de görüleceğini  belirterek, şunları kaydetti:

"Çok kısa bir sürede Brent petrolün varil fiyatı 10 doların altına  inecek. Bunun için piyasadaki fiziki teslimatlara bakmak yeterli. Şu an 13  bölgede fiziki ham petrol ticareti zaten tek haneli rakamlar üzerinden yapılıyor.  Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üreticilerden birçoğu  mayıs hacimlerinin neredeyse yüzde 80'ini hala satamadılar. Nisan ayının bu  dönemlerinde bu hacmin yüzde 85'inin satılmış olması ve ihracata hazır olması  gerekirdi. Bu yüzden, fiziksel arz ve talep piyasası Brent petrolün  fiyatlanmasında bir referans noktası olacak ve fiyatların aşağı yönlü hareket  etmesini sağlayacak."

"ABD'DE DE PETROL TALEBİ ÇÖKTÜ"

Dubai merkezli petrol yatırım danışmanlık firması Hormuz Straits  Partnership Direktörü Serkan Şahin de 19-21 Mayıs tarihlerinde piyasada ne kadar  açık pozisyon olacağının WTI haziran sözleşmelerindeki fiyatlarda belirleyici  olacağını söyledi.

Kuyulardaki üretimi durdurmak daha maliyetli olacağı için satıcıların  zarardan kar etmek amacıyla ellerindeki kapasiteleri eksi fiyatlara sattığını  aktaran Şahin, şöyle konuştu:

"Bu eğilim muhtemelen önümüzdeki birkaç ayda da devam edecek. Şu anda  dünyada olduğu gibi ABD'de de petrol talebi çöktü. ABD'nin ihracatı da düştüğü  için sistem, kendi içinde alıcısı olmayan kapalı bir sisteme dönüştü. Artık  ABD'ye arbitraj bitti. Brent petrolü ABD'ye götürmenin hiçbir karı kalmadı. Yani,  Rusya, Kuzey Batı Avrupa, Kuzey Afrika, Orta Doğu, Kazakistan ve Azerbaycan'daki  üretimin tamamı için Atlantik'in doğusuna gitmenin ekonomik bir tarafı artık yok.  Bu ülkeler Atlantik'in doğusundaki pazarlarda ABD hariç bir şekilde talep bulup  kendilerini idare ederlerse sorun yaşamayabilirler."

Şahin, bu durumun söz konusu ülkeler açısından yeni bir talep  daralması anlamına geldiğini belirterek, "Öte yandan, şanslı bir durum var ki  Çin, Güney Kore, Japonya ve Hindistan'da petrol ithalatı artmaya başladı.  Hindistan fırsat alımları yapıyor. Ayrıca rafineriler için alıp depolamak şu an  çok karlı olduğu için o noktada da fırsat alımları var." ifadelerini kullandı.

Bazı Batı Avrupa ülkelerinde de karantina kurallarının esnetilmeye  başlandığını anımsatan Şahin, şöyle devam etti:

"Bu gevşemeler talebi biraz toparlayacak ama jet yakıt talebinde  toparlanma biraz daha süreceği için arz talep dengesizliği devam edebilir. Brent  petrolün varili eksi fiyatlara düşmez ama fiyatlar belirli bir noktaya düştüğünde  de Kazakistan, Cezayir ve Azerbaycan gibi ülkeler bu fiyat seviyesine dayanamaz  ve üretimi keser. Suudi Arabistan ise bugün 5-10 dolar seviyesinden üretim  yapabilir ama onun için de bu fiyat seviyesinde ne kadar süreyle üretim  yapılacağı önemli. 6 ay boyunca fiyatlar 10 dolarda kalacaksa, üretimi kesip  petrolü yer altında tutmak daha karlı olur. Üretimin bu şekilde birçok ülkede  azalması ihtimali de fiyatları yeniden yükseltir ki bu da yeni bir sorun  oluşturur. Çünkü talebi yükseltmek çok kolay ama üretimi aynı şekilde geri  getirmek zor. Talep bir anda fırladığında piyasadaki arz yeterli değilse, talep  karşılanmayabilir."

İFLASLAR HIZLANACAK

Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (IEEFA) Analisti Kathy  Hipple ise OPEC dışı ülkelerin yapacağı üretim kesintisi miktarının piyasadaki  arz fazlasını eritmek için yeterli olmadığını vurgulayarak, bu sorunun  çözülmesinin aylar alabileceğini dile getirdi.

Arz ve talep dengesizliğinin fiyatlarda aşırı oynaklığa yol açtığına  dikkati çeken Hipple, WTI'da görülen eksi fiyatların arama ve üretim şirketleri  için büyük bir risk oluşturduğunu vurguladı.

Hipple, "Bu şirketlerin nakit akışları neredeyse 10 yıldır zaten  negatif. Bu negatif nakit akışı sektörde birçok iflasa sebep oldu. Bu yıl  iflasların daha çok hızlanacağını düşünüyorum. Üretim kesintisi kararları da çok  yavaş uygulandığı için, piyasadaki dengesizlik birçok tesisin kapanmasına ve  finansal sıkıntı yaşamasına sebep olacak." değerlendirmesinde bulundu.