`Türkiye`de şoklara karşı direncin kaynağı kayıt dışılıktır`

JCR Eurasia Rating Başkanı Orhan Ökmen, "Türkiye'de yetersiz de olsa ekonomik canlılığın devam etmesinin ve şoklara karşı direncin en önemli nedeni ve yaynağı kayıt dışılılıktır" dedi. Ökmen, şunları söyledi:   

"Türkiye'de yetersiz de olsa ekonomik canlılığın devam etmesinin ve şoklara karşı direncin en önemli nedeni ve kaynağı kayıt dışılıktır.Orta ve uzun vadede Türkiye ekonomisine, faaliyet ortamına ve sosyal dokusuna verdiği stratejik ve kalıcı zararlara rağmen, şu andaki konjonktürde Türkiye'de kayıt dışı ekonomik faaliyetler, girişimci çabalarını, yatırım dinamiklerini ve piyasa ekonomisini canlı tutmaktadır. Türkiye'de kayıtlı ve kayıt dışı ekonomiler arasında pozitif ilişki söz konusudur.

Türkiye'de kayıt dışı ekonomi kayıtlı ekonominin iç ve dış şoklara karşı en önemli koruyucu tamponu haline gelmiştir. Bankacılık ve kamu dengelerinin yanında kayıt dışı ekonomi Türkiye'de üçüncü sıra ve önemdeki koruyucu unsurdur: Kayıtlı ekonomik faaliyetlerde küresel düzeyde ortaya çıkan dalgalanmaların etkileri, Türkiye'de oldukça yaygın ve geniş boyutlu olan kayıt dışı ekonomi tarafından elimine edilmektedir. Zira Türkiye'deki yüksek kayıt dışı ekonominin 

Yarattığı düşük maliyetle hem rekabet avantajı sağlaması hem de maliyet enflasyonunu azaltması,

Yarattığı kullanılabilir gelir artışı ile tüketim canlılığı ve talep artışı sağlaması,

Ekstra oto-finansman olanağıyla fon ve tasarruf yetersizliğinin sınırlayıcı etkilerini gidermesi,

İşgücü birim maliyetlerini düşürerek yeni istihdam imkânlarını ortaya çıkartması,

Suretiyle iktisadi büyüme üzerinde son derece koruyucu ve pozitif etkiler yaratmaktadır.

Ekonomik aktivitelerin küçülmesini kayıt dışılık önlemektedir.Büyümenin İç ve dış talep koşullarının bozulduğu bu dönemsellik içerisinde Türk ekonominin hala %2-%3 aralığında büyümeye devam etmesinin en temel nedeni yüksek boyutlu kayıt dışı ekonomisinin yarattığı talep canlılığıdır. 

Referans değer olarak kullanılan makro göstergeler politika yapıcıları sürekli yanıltmaktadır. Ekonomik konjonktürün yarattığı etkiler kayıt dışılık tarafından kısmen elimine edildiği için makroekonomik göstergelerde sapmalar oluşmakta ve gerçeğinden sapmış bu göstergeleri referans değeri olarak kullanan politika yapıcıları epeyce yanıltmaktadır.  En önemli yanılgı iş gücü piyasalarının istatistikleri için geçerlidir. 

Ekonomideki dolarizasyonun en temel nedeni kayıt dışılıktır. Ayrıca kayıt dışılığın yarattığı dolarizasyon özel sektörün kur riski yönetiminin en temel koruyucu mekanizması işlevini görmektedir. Türkiye'de kayıt dışılık içerisindeki işletmeler ve birimler TL'de kaçmakta ve döviz varlıklarına yönelmektedir. Bu durum özel sektörün oldukça yüksek dış borçlarının yaratığı kur riski için işletme sahiplerinin başvurduğu en temel hedging yöntemidir."