Merkez Bankası brüt rezervlerini artırmaya çalışıyor. Swap ve SDR sonrasında şimdi de zorunlu karşılık adımıyla rezervlerini yükseltmeyi amaçlıyor.
Merkez Bankası (TCMB), döviz mevduatları için zorunlu karşılık oranlarını 200 baz puan artırdı. TCMB tarafından yapılan açıklamada, “fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğinin artırılması için zorunlu karşılık düzenlemesinde değişikliğe” gidildiği kaydedildi.
Alınan bu kararla yabancı para mevduat / katılım fonları için zorunlu karşılık oranı bir yıla kadar yüzde 21’den yüzde 23’e, bir yıl ve daha uzun vadeli olanlar için oran yüzde 15’ten yüzde 17’ye yükseltildi.
Ne kadar artar?
Kıymetli maden depoları için zorunlu karşılık oranı bir yıla kadar yüzde 22’den yüzde 24’e, bir yıl ve daha uzun vadeli olanlar için oran yüzde 18’den yüzde 20’ye çıkarıldı. Değişiklikler 17 Eylül’den itibaren yürürlüğe girecek.
Kararla birlikte, 1 Ekim 2021 tarihi itibarıyla TL cinsinden zorunlu karşılık tesislerinin yaklaşık 13.9 milyar Türk lirası, döviz ve altın cinsinden zorunlu karşılık tesislerinin ise yaklaşık 3.4 milyar dolar karşılığı tutarında artması bekleniyor.
TL zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkânının sonlandırılacağı da ilan edilmişti. Söz konusu imkân 1 Ekim 2021 tesis tarihinde yüzde 10’dan yüzde 0’a düşürülerek sonlandırılacak.
Neden önemli?
Döviz rezervleri özellikle gelişmekte olan ülke ekonomilerinde önemli. Bunun nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:
1- Karşılaşılabilecek iç ve dış şokların yarattığı olumsuzlukların giderilmesi,
2- Dış borç servisinin düzenli olarak gerçekleştirilmesi,
3- Uluslararası finans çevreleri ile piyasalarda, ülkeye duyulan güvenin artması.
Zorunlu karşılık nedir ve ne sağlar?
Zorunlu karşılıklar bir para politikası aracı. TCMB, 2010’dan bu yana politika faizine ek olarak zorunlu karşılıkları kullanıma aldı. Bu oran banka ve diğer finansal kuruluşların mevduat, kredi ve benzeri yükümlülüklerine karşılık Merkez Bankası’nda bulundurmak zorunda olduğu rezerv miktarını gösterir.
Zorunlu karşılıklar Merkez Bankası’nın brüt rezervini etkileyen önemli maddelerden. Rezerv, brüt döviz ve altın rezervlerinin toplamından oluşuyor. Bu rezervlerin hepsi Merkez Bankası’na ait değil. Bir kısmı bankaların Merkez Bankası’nda tutmak zorunda olduğu zorunlu karşılıklar. Brüt rezerv artışı rezerv yeterlilik göstergelerini etkiler. Özellikle uluslararası rezerv kıyaslamaları, kısa vadeli borç veya ithalat karşılama yeterliliği açısından iyileşme göstermesi önemli. Bununla birlikte TCMB’den asıl beklenen net rezervleri artırabilmesi.
İşte son dönemde rezerv adımları
1- IMF SDR (özel çekme hakları) 6.4 milyar dolar.
2- Çin ile swap 3.6 milyar dolar.
3- Yurt içi bankalarla swap; son 5 ayda yaklaşık 3.4 milyar dolar.
4- Zorunlu karşılıklarla yurt içi bankalardan 9.2 milyar dolarlık döviz ve altın.
5- İhracatçıya verilen reeskont kredilerinden 8 milyar dolarlık geri dönüş.
6- Güney Kore ile swap ve 2 milyar dolar karşılığı won.
Borsada gözlenen 5 ayrıntı nedir?
1- Zirve denemeleri dip denemelerinden daha fazla. Bu olumlu, fakat yukarı taşıyacak ivme yok.
2- Dipler önceki diplerin üzerinde. Bu olumlu ancak hep aynı zirvede takılıyor. Katılım zayıf.
3- Zirvelerden gelen satış dalgalarında dalga boyları azalıyor. Bu olumlu. Daha az satış yapmak isteyen kişi olduğunu gösteriyor. Ancak sonuçta satış var.
4- Hacimde daralma var. Borsa zayıfken bu olumlu. Ancak sıkışma ve bıkkınlığa neden oluyor.
5- Sıkışık bir hareket var. Hareketin bandı belli. Sınırlar net olduğu için olumlu. Ancak, hareket marjı dar.
Borsada endeksi hareket ettirecek yeni bir hikâyeye kadar hisse bazlı hareket sürecektir. Faizler yüksek seyrettiği sürece yatırımcı faizde kalmayı tercih edecektir. Faiz bir avantaj olmaktan çıkarsa borsa yıl sonu rallisine erken başlayabilir.
Yatay hareket devam edebilir
BIST 100 Endeksi 1.438 seviyesinde. Endeks 1.469 direncini aşamadı ve ortalamalarda destek bulmaya çalışıyor. 1.427 desteğinin altına kayarsa 1.341’e kadar gerileyebilir. Bir süre bu seviyelerde yatay hareket edebilir.