Güncelleme : 11.12.2015 Cuma 09:57
AYŞE EKİN GÜNDÜZ/UZMANPARA
Eylül ayında 6 yılın ardından ilk kez fazla veren cari işlemler dengesi ekim ayında 133 milyon dolar açık vererek beklentinin altında gerçekleşti. 4 ay sonra ise ekim ayında 2.14 milyar dolarlık bir çıkış oldu. Böylece ocak-ekim döneminde net hata noksan kalemi 11.20 milyar dolara geriledi.
Ekim ayında açıklanan net hata noksan kalemine baktığımızda, 2015 yılında ikinci kere gizemli bir para çıkışı olduğunu görüyoruz. Özellikle net hata ve noksan kalemindeki eksi değerler ülkeden belirsiz bir para çıkışı olduğunu gösterirken, artı değerler ise; ülkeye belirsiz bir para girişi olduğunu göstermektedir.
'EKONOMİK BELİRSİZLİKLERE BAĞLI'
Alan Menkul Değerler AŞ Araştırma Uzmanı ve UZMANPARA yazarı Burçak Gezgin, "Türkiye tarafında kaynağı belirsiz para giriş çıkışlarının özellikle ekonomik belirsizliklere bağlı olarak gerçekleştiğini söyleyebiliriz" dedi. "Baktığımızda FED’in faiz artırımı için 2015 yılında ön plana çıkan Haziran ayından önceki dönemde, ülkeye oldukça yüklü bir para girişi olduğunu, ancak FED’in Haziran ayında faizleri artıramamasıyla birlikte, 1 Milyar civarı bir para çıkışını olduğunu görmüştük" diyen Gezgin, aynı şekilde para girişlerinin Haziran sonu dönemde, Eylül ayında faiz artırımının başlayacağı beklentileri ile devam ettiğini hatırlattı.
KAYNAĞI BELİRSİZ PARA ÇIKIŞININ NEDENİ NE OLABİLİR?
Ekim ayı ödemeler dengesinde ise; tekrar eksi bir net hata noksanı görüldüğüne dikkati çeken Gezgin, şöyle konuştu:
"Bunun temel sebebi özellikle Ekim ayı başında gelen tarım dışı istihdam verisinin FED’in Ekim ayında faiz artırımına gitmesini engelleyeceği beklentileri olarak gözüküyor. Çünkü küresel piyasalarda böyle bir stres varken, özellikle faiz artırımının başlamasıyla birlikte, yurtiçi ve yurtdışı borçlanma maliyetleri paranın ABD’ye akmasıyla birlikte eskisine göre daha fazla olacak. Bu durum yurtiçi şirketlerin, hali hazırda yurtdışında tuttukları fonları, yurtiçine sokmalarına neden olmuş olabilir.
'ÖNÜMÜZDEKİ AYLARDA BELİRSİZ PARA GİRİŞLERİYLE KARŞILAŞILABİLİR'
Çünkü önümüzdeki dönemde böyle bir riskin var olması, şirketlerin faaliyetleri üzerinde de baskı uygulayabileceği için sigorta olarak tutulan paranın yurtiçine getirilmesini sağlıyor. Piyasalarda rahatlama görülen dönemlerde de bu fonlar daha güvenli ülkelerde değerlendiriliyor. Baktığımızda piyasaların Kasım ve Aralık aylarında FED’in faiz artırımını daha fazla fiyatlaması, önümüzdeki ayların ödemeler dengesinde tekrardan kaynağı belirsiz para girişleri görmemize, özellikle bu ay faiz artırımına başlanması halinde rekor bir kaynağı belirsiz para girişiyle karşılaşmamıza neden olabilir."