İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, Türkiye tarihinin yaşadığı en sert kur krizlerinden biri olan Ağustos 2018'daki döneme ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Geçen bir yılda döviz kurundaki hızlı gerileme ve faizlerdeki düşüş gibi önemli parametrelerin, Türkiye ekonomisinin savunma kalkanları direncinin arttığını gösterdiğini aktaran Avdagiç, Türkiye'yi ekonomik kıskaca almaya yönelik olarak 10 Ağustos 2018'de başlayan ve 13 Ağustos'ta dolar/TL paritesinin 7,23’ü gördüğü spekülatif kur atağında bir yılın geride kaldığını kaydetti.
Avdagiç, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Bir yıl aradan sonra mevcut tabloya baktığımızda, Türkiye ekonomisinin yeniden bir toparlanma sürecine girdiğini görüyoruz. Dolar/TL, 9 Ağustos 2019'da 5,50’lere inmiş durumda. Yatırımın önündeki en büyük bariyer olan faiz oranları yönünü aşağıya çevirdi. Enflasyonda benzer bir seyir gözleniyor. Mal ve hizmet üretiminde toparlanma işaretleri güçleniyor.
Cari açıktaki azalma, yaşadığımız dengelenme sürecinde döviz talebini baskılaması bakımından da önemli bir işlev görüyor. Turizmde oldukça başarılı bir yıl yaşanıyor. Yıl sonu 32 milyar doların üzerinde bir turizm geliri bekleniyor. Geçtiğimiz bir yıl sonunda ulaştığımız tüm parametreler, Türk ekonomisinin ciddi bir stres testinden başarıyla geçtiğini gösteriyor."
"KALİTESİ YÜKSEK, REFAH ÜRETEN, KRİZLERE DİRENÇLİ, SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜME"
İTO Başkanı Avdagiç, ekonomi yönetiminin aldığı tedbirlerle birlikte, Türkiye ekonomisinde kalitesi yüksek, refah üreten, krizlere dirençli, sürdürülebilir büyümenin sağlanacağına inançlarının tam olduğunu belirterek, şu bilgileri verdi:
"Dünyadaki konjonktürün bu kadar olumsuz bir dönemde, böyle bir atağı bir yıldan çok kısa sürede aşması kayda değer bir başarıdır. Elbette bundan sonra yapılacaklar da bugüne kadar yapılanlar kadar değer taşıyor. Özellikle On Birinci Kalkınma Planı’nın katma değerli üretimi, tüm mekanizmaları ile önceleyen bir içerikle ortaya koyulmasını çok önemli buluyoruz. Biliyoruz ki arzu ettiğimiz Türkiye’nin, arzu ettiğimiz kaliteli ve sürdürülebilir büyümesini istikrarlı bir rotaya kavuşturacak adımlar bunlar olacaktır."
BIST100 ENDEKSİ 84.654 PUANA KADAR GERİLEMİŞTİ
Türkiye'nin başarı ile atlattığı spekülütif kur atağı bir yıl önce başlamıştı.
ABD ile gerilen ilişkiler uluslararası kredi derecelendirme kuruşlarının siyasi denebilecek kararlarla Türkiye'nin kredi notunu düşürmesi sonrası Türkiye'nin risk priminin de hızlı bir şekilde yükselmesine neden oldu.
Mayısta 200 baz puan olan Türkiye 5 yıllık CDS primleri, bu süreçte artan belirsizlikler ve konjonktürle birlikte 13 Ağustos haftasında 535 baz puana kadar yükseldi.
ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı Mike Pence'in Türkiye aleyhine yaptıkları açıklamalarla başlayan ve artan oynaklık sonucu 10 Ağustos 2018'de dolar/TL 6 seviyesini 13 Ağustos'ta da 7 seviyesinin üzerine çıkarak tarihi zirvelerini gördü.
Yaşanan bu süreçte Türkiye'nin iki yıllık gösterge
tahvil faizi hızla yükselerek 2004'ten bu yana en yüksek seviye olan yüzde 28,29'lara kadar çıkmıştı. Aynı hafta BIST100 endeksi 84.654 puana kadar gerilemesi sonrasında haftalık bazda yüzde 6,5 değer kaybetti.
TÜRK LİRASI VARLIKLARDA İYİLEŞME SAĞLANDI
Son bir yılda ekonomideki yeniden dengelenme süreciyle birlikte Merkez Bankası ve ekonomi yönetiminin attığı proaktif adımlar piyasalarda dengelenmeyi getirdi.
Dolar/TL ve BIST100 endeksinde bu tarihten itibaren yaşanan kayıplar telafi edilerek neredeyse aynı seviyelere geri dönülürken, gösterge tahvil faizinde de önemli geri çekilme yaşandı.
Geçen bir yılda 550 baz puan seviyelerini geride bırakan Türkiye'nin 5 yıllık CDS primleri 8 Ağustos 2019 itibariyle görece iyilişme göstererek 385 baz puan seviyelerinde seyrediyor.
Gösterge tahvil faizi geçen süre içinde dalgalı bir seyir izlese de Ağustos 2018 yılındaki seviyenin oldukça gerisine geldi. Özellikle son iki ayda belirgin bir düşüş eğilimi gösteren gösterge tahvil faizi Nisan 2018'den bu yana gördüğü en düşük seviyeye gelerek yüzde 15,51'i test etti. Böylece gösterge tahvil faizinde Ağustos ayındaki yüksek seviyelerinde daha altına inilmiş oldu.
BIST100 endeksi de uzun vadeli ortalamalarının geçtiği 95.000-100.000 bandında dengelendi. BIST100 endeksi bu süreçte 100.000 seviyesini aralıklarla aşmasında rağmen, bu seviyelerden gelen kar satışlarıyla tekrar 95.000-100.000 bandına girdi.
Dolar/TL'de de diğer Türk varlıklarına benzer bir seyir gözlemlendi. 2018 Ağustos ayından itibaren düşüş eğilimine giren dolar/TL, 2018 Aralıkta 5,14 seviyesine kadar geriledi. Daha sonra dalgalı bir seyir izlediği görülen dolar kuru, bir ara 6 lira seviyesinin üzerine çıksa da burada uzun süreli durmadı.
Bu bölgeden gelen satışlarla düşüş eğilimi başlayan
dolar kuru 2019 Ağustos'unda geçen seneye paralel seviyelere geriledi. Geçen sene 9 Ağustosta 5,54 seviyesinden kapanış yapan dolar kuru, 8 Ağustos 2019'da 5,47 seviyesinden işlem görüyor.
Böylece aradan geçen bir yıl içinde Türk Lirasında görece oynaklık azalırken, diğer Türk varlıklarda da iyileşme sağlanmış oldu.