Çin Merkez Bankası (PBoC), yıllardır yuanı belirlediği bir gün ortası seviyesinin yüzde 2 aşağı veya yukarı olacak şekilde bir bandın içinde kontrol ediyor. Aynı zamanda yuanı dolar karşısında belirlediği seviyede tutabilmek için geçen yıllarda milyarca dolarlık rezerv yakan PBoC, pazartesi günü önemli bir eşiğin kırılmasına izin verdi.
ABD Başkanı Donald Trump'ın perşembe günü 300 milyar dolarlık Çin ürününe yüzde 10 gümrük tarifesi uygulanacağını açıklamasının ardından yükselişe geçen dolar/yuan paritesi, 2008 yılı finansal krizinden bu yana ilk kez 7 seviyesini aştı.
PBoC, yaptığı bu hamleyle ticaret savaşlarını farklı bir safhaya taşırken, ekonomik temelli endişeler bankanın geri adım atmasına sebep oldu. Bugün yaptığı açıklamayla yuanın önemli ölçüde zayıflamayacağı garantisini veren PBoC, dolar/yuan paritesini de 6,9996 şeklinde belirledi.
Analistler, PBoC'un yuanın 7 seviyesinin üstüne çıkmasına izin vermesinin yatırımcılar açısından oldukça önemli bir hamle olduğunu ve yakın gelecekte bir ticaret anlaşması ihtimalinin olmadığı şeklinde yorumlandığını ifade etti. ABD, PBoC'un bu hamlesi sonrası Çin'i kur manipülatörü ilan ederken, Çin ABD'den tarım ürünleri alımını durdurduğunu açıkladı.
PBoC yaptığı açıklamada yuanın dolar karşısında değer kaybetmesinde ticarette artan korumacılığın ve Çin mallarına uygulanan tarifelerin etkili olduğuna dikkati çekti. Bankanın açıklamasında yuanı stabilize edecek tecrübe ve kapasiteye sahip olunduğu ve yuanın görece uygun bir seviyede stabilize edileceği de aktarıldı.
GÜVENLİ LİMANLARA TALEP ARTTI
PBoC'un yıllarca kurun bu seviyenin üstüne çıkmaması için milyarlarca dolarlık rezerv yaktığını belirten analistler, bu seviyenin kırılmasının mücadelede kılıçların çekildiği anlamına geldiğini kaydetti.
Analistler, risk algısının artmasıyla birlikte güvenli liman görülen varlık taleplerinde önemli artışın yaşanabileceğinin de altını çizdi.
Bu tür zamanlarda yatırımcıların güvenli limanlardan kabul ettiği altının ons fiyatı, PBoC'un yuanın değer kaybetmesine izin vermesiyle son altı yılın en yüksek seviyesine yükseldi.
Ons
altın 1.475 dolarla Mayıs 2013'ten bu yana en yüksek seviyesine çıktı.
Bazı piyasa analistleri tarafından "Rmb7" şeklinde sembolize edilen seviyenin kırılmasını takiben gelişmiş ülke devlet
tahvil getirileri tarihin en düşük seviyelerini test etti.
Almanya 10 yıllık
devlet tahvili faizi yüzde eksi 0,537, İngiltere 10 yıllık devlet tahvili faizi yüzde 0,49 ile tarihlerindeki en düşük seviyelere geriledi.
Sıkıntılı zamanlarda güvenli liman olarak görülen para birimleri de bu durumdan etkilenirken bunların başında Japon yeni geliyor. İki ülke arasında iplerin atılmasının ardından yen, dolar karşısında yüzde 0,6 değer kazanarak 105,99 ile 2018'in başından bu yana en düşük seviyesini gördü.
Gelişmekte olan ülke para birimleri ise bu durumdan olumsuz etkilenirken, bunların başında Güney Kore, Güney Afrika ve Meksika gibi ülkeler geldi. Güney Kore wonu dolar karşısında pazartesi günü yüzde 1,1 değer kaybederek Mart 2016'dan bu yana en düşük seviyeye gelirken, Güney Afrika randı ile Meksika pesosunda kayıplar sırasıyla yüzde 0,8 ve 1,6 oldu.
Bu hafta başında yaşanan hareketle birlikte yuan sene başından bu yana dolar karşısında yüzde 2,23 değer kaybetti.
"300 MİLYAR DOLARLIK MAL GRUBUNA YÜZDE 10'LUK KÜÇÜK BİR VERGİ KOYACAĞIZ"
Geçen hafta yaptığı açıklamada "Çin bizimle ticaret yapmak istemiyorsa benim için hiçbir sorun yok. Tasarruf yapmış oluruz" diyen Trump, Çinli yetkililerin verdikleri sözleri tutmadıklarını ifade etmişti.
Kendine has tarzıyla açıklamalarının bir kısmını sosyal medya uygulaması Twitter üzerinden yapan Trump, Çin'den gelen ABD'li yetkililerden aldığı bilgilere göre Çinli yetkililerin daha önce üzerinde anlaşılan maddeleri tekrar tartışmak istediklerini kaydetmişti. Ayrıca, Çin'in söz verdiği gibi ABD'nin tarımsal ürünlerini almadığını da ifade eden Trump, "Ticaret görüşmeleri süresince ABD Çin'den ithal edilen 300 milyar dolarlık mal grubuna yüzde 10'luk küçük bir vergi koyacağız." açıklamasını yapmıştı.
Trump, daha önce yaptığı bazı açıklamalarda da Çin ekonomisinde durumun kötüye gittiğini, Çin'in ABD ile anlaşma yapmak zorunda olduğunu belirtmişti. Tarifelerden sonra gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump şu yorumda bulunmuştu:
"Bu onların en kötü 27 yılı, bunun daha ileri gitmesini istemiyorum. Çin Başkanı Xi Jinping beğendiğim biri fakat yeterince hızlı hareket etmiyor.Bana büyük ölçekte tarım ürünü alacaklarını söylemişti ama yapmadı. Ayrıca kuru devalüe ediyor. Görüşmeler devam ediyor ancak bu süre içinde bize biraz vergi ödeyecekler."
KURUN DAHA FAZLA DEVALÜE OLMASI ÇİNLİ ŞİRKETLER İÇİN İYİ OLMAYABİLİR
Rmb7'nin kırılmasıyla birlikte ülkeden sermaye çıkışı yaşanması riskinin arttığını ifade eden analistler, PBoC'un geçen yıllarda bu seviyeyi savunmak için milyarlarca dolara mal olan piyasa müdahaleleri yaptığını belirtti.
PBoC'un rezerv kayıtlarına göre 2014'ün sonunda 3 trilyon 843 milyar dolar civarında olan döviz varlıkları, 2015'in sonunda 3 trilyon 330 milyar dolar seviyesine gerilemiş görülüyor. Rezervlerin aylık hareketleri incelendiğinde PBoC'un kuru hedeflediği seviyede tutabilmek için 2015'in son ayında 108 milyar dolar harcadığı ortaya çıkıyor.
PBoC'un bugüne kadar yaptığı işlemlere bakıldığında kuru 7 seviyesinin altında tutmak için azami özen gösterdiğini vurgulayan analistler, resmi rezervlerin son iki senede karışık bir seyir izlediğini ifade etti. Çin'in resmi rezervleri 2018'de ve 2019'un ilk yarısında 3 trilyon ile 3 trilyon 200 milyar dolar arasında hareket etmesinin ardından, haziran itibarıyla 3 trilyon 119 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.
Analistler, PBoC'un bu hamlesinin detaylıca düşündükten sonra alınan bir karar olduğu konusunda hemfikir görünüyor. Yuanda orantısız bir düşüşe izin verilmesinin beklenmediğini ifade eden analistler, bunun en önemli sebeplerinden birinin Çinli şirketlerin dolar bazlı borçları olduğunu kaydetti.