`2009`dan beri ilk defa petrol talebi daralacak`

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) koronavirüs salgını nedeniyle küresel petrol talebi tahminlerini düşürerek, 2009`dan beri ilk defa bu yıl petrol talebinin daralacağını belirtti. Öte yandan Suudi Arabistan ve Rusya`nın ham petrol üretimlerinde ek kesinti yapma kararı alamaması nedeniyle fiyatların son 4 yılın en düşük seviyesine gerilemesi, iki ülkenin ekonomisinin yanı sıra ABD`nin petrol üretimine de zarar verecek.

`2009`dan beri ilk defa petrol talebi daralacak`
09.03.2020 Pazartesi 13:14

Güncelleme : 10.03.2020 Salı 10:42

REUTERS/AA

IEA'nın petrol talep tahminlerini düşürmesi, ham petrol fiyatlarının Suudi Arabistan'ın hafta sonunda başlattığı pazar kapma savaşı sonucu %30 gerilemesini izledi.

IEA 2020 için dünya petrol talebi tahminini bir önceki tahminine kıyasla neredeyse 1 milyon varil düşürdü. Buna göre küresel petrol talebinin bu yıl 90,000 varil/gün seviyesinde azalacağı tahmin ediliyor.

Paris merkezli kuruluş, şu ana kadar 100,000'in üzerinde kişide görülen koronavirüs salgınını durdurmakta geç kalınması halinde petrol talebindeki daralmanın 730,000 varil/gün düzeyinde olabileceğini belirtti.

IEA İcra Direktörü Fatih Birol yaptığı açıklamada, "Koronavirüs krizi kömür, doğalgaz ve yenilenebilir enerji gibi birçok piyasada etkili oluyor. Ancak insan hareketi ve mal ticareti yavaşladığı için petrol piyasası üzerinde, diğerlerine kıyasla daha fazla etkili oluyor" dedi.

IEA küresel talebinde bu yılki daralma şokunu takiben 2021 yılında 2.1 milyon varil/gün düzeyinde güçlü bir artış öngörüyor.

PETROLDEKİ DÜŞÜŞ SUUDİ ARABİSTAN, RUSYA VE ABD'Yİ VURACAK

Suudi Arabistan ve Rusya'nın ham petrol üretimlerinde ek kesinti yapma kararı alamaması nedeniyle fiyatların son 4 yılın  en düşük seviyesine gerilemesi, iki ülkenin ekonomisinin yanı sıra ABD'nin petrol üretimine de zarar verecek.

Suudi Arabistan liderliğindeki Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC)  ve Rusya önderliğindeki OPEC dışı bazı petrol üreticisi ülkelerin cuma günü  Avusturya'nın başkenti Viyana'da düzenledikleri ve 7 saat süren toplantıda ek  üretim kesintisi almaması, fiyatlarda sert düşüşe neden oldu.

Bugün, Brent türü ham petrolün varil fiyatı 31,27 dolara kadar  gerilerken, ABD'nin Batı Teksas (WTI) tipi ham petrolün varil fiyatı da 27,34  dolara kadar düştü.

Bu sonuçla, ham petrol fiyatları Şubat 2016'dan bu yana en düşük  seviyelerine geriledi. Ayrıca yüzde 30'un üzerinde düşüşle Ocak 1991'deki Körfez  Savaşı'ndan bu yana yüzdelik bazda en sert günlük kaybını kaydetti.

PAZAR PAYI ENDİŞESİ

Suudi Arabistan liderliğindeki OPEC'in petrol üretim miktarlarında ek  kesinti yapma teklifine Moskova'nın yanaşmamasının en önemli nedeni olarak  Rusya'nın küresel petrol piyasasındaki pazar payını ABD'li kaya petrolü  üreticilerine kaybetme endişesi yer alıyor.

Düşük petrol fiyatları nedeniyle 2016 sonunda Suudi Arabistan'la iş  birliği yaparak OPEC'in ek petrol kesintisi kararına destek veren Rusya, son 4  yılda 3 kez ham petrol üretimini azaltmıştı. Ancak, petrol fiyatlarını yükseltmek  için yapılan her üretim kesintisinde, Suudi Arabistan başta olmak üzere OPEC  ülkeleri ve Rusya'nın pazar payı ABD'li kaya petrolü üreticilerine geçmişti.

ABD'deki kaya petrolü devrimi sayesinde ülkenin günlük petrol üretimi  2008'de 5 milyon varil seviyelerindeyken, geçen hafta bu miktar günlük 13,1  milyon varile yükselerek rekor kırdı.

Suudi Arabistan ve Rusya'nın petrol üretimini kesmesiyle fiyatlar 50  doların üstüne çıkarken, bu iki ülkenin pazar paylarının önemli kısmını ele  geçiren ABD, Kasım 2018'de bu ülkeleri geride bırakarak dünyanın en büyük ham  petrol üreticisi konumuna yükseldi.

Artık ABD'li üreticilere piyasada pay kaybetmek istemediği için bu kez  OPEC'in üretim kesintisine destek vermeyen Rusya ise petrol üretimini  artırabileceği sinyalini veriyor.

Suudi Arabistan'ın da ham petrol üretimini nisan ayı başından itibaren  artırma olasılığı, petrolde 3 yıldan uzun süren Riyad-Moskova ittifakının da sona  ermesi riskini beraberinde getiriyor.

SUUDİLERİN BÜTÇESİ DAHA FAZLA ETKİLENECEK

Petrol fiyatlarındaki sert düşüşün en çok Suudi Arabistan ekonomisine  zarar vermesi bekleniyor.

Ekonomisinin yüzde 90'ı petrol üretimi ve ihracatına bağlı olan Riyad  hükümetinin bütçesini dengeleyebilmesi için petrolün varil fiyatının yaklaşık  80-85 dolar arasında olması gerekiyor.

Öte yandan Rusya ise bütçe dengesini sağlayabilmek için petrol  fiyatlarının ortalama 42-45 dolar arasında olmasına ihtiyaç duyuyor.

Petrol fiyatlarının düşük kalmaya devam etmesi durumunda, her iki  ülkenin petrol gelirleri ve bütçelerinde milyarlarca dolar açık oluşacağı tahmin  ediliyor. Bu ülkelerin borsalarında işlem gören petrol şirketlerinin hisse  fiyatları ve piyasa değerlerinde de sert düşüşler görüldü.

Dünyanın en büyük ham petrol ihracatçısı olan Suudi Arabistan'ın milli  petrol şirketi Saudi Aramco'nun hisseleri bugün yüzde 10, piyasa değeri ise  yaklaşık 660 milyar Suudi riyali (176 milyar dolar) düştü.

Rus petrol şirketleri Rosneft ve Lukoil'in hisselerinde ise yüzde 4'ün  üzerinde kayıp yaşandı. Ayrıca her iki şirketin piyasa değeri toplam 360 milyar  ruble (4,8 milyar dolar) eridi.

DİĞER ÜRETİCİ ÜLKELER

Petrol fiyatlarındaki düşüş, OPEC içindeki orta ve küçük ölçekli  üretici ülkelerin ekonomilerini de olumsuz etkiliyor.

Dünyanın en fazla ham petrol rezervine sahip Venezuela'da son yıllarda  düşük petrol fiyatları nedeniyle ekonomik sıkıntılar hala devam ederken, ülkenin  petrol endüstrisi de durma noktasına geldi.

Ayrıca ABD'nin ambargoları İran'ın ham petrol ihracatını engelliyor.

OPEC'in diğer büyük üreticileri olan Irak, Kuveyt ve Birleşik Arap  Emirlikleri gibi ülkelerin üretimlerinin de düşük fiyatlar nedeniyle olumsuz  etkilenmesi beklenirken, Angola, Cezayir, Nijerya gibi orta ölçekli üretici  ülkelerle Ekvador, Ekvator Ginesi, Kongo ve Gabon gibi küçük ölçekli üretici  ülkelerin daha fazla zarar göreceği tahmin ediliyor.

MALİYETİ EN YÜKSEK ÜLKE ABD

Bu sürecin kısa vadede en çok ABD'nin yüksek maliyetle ham petrol  çıkaran kaya petrolü üreticilerini etkilemesi bekleniyor.

Suudi Arabistan ve Rusya'nın çok üzerinde olan ABD kuyularındaki ham  petrol üretim maliyeti, ortalama 50-55 dolar seviyesinde bulunuyor.

Rusya, petrol üretim miktarında ek kesinti yapmayarak, fiyatlardaki  düşüşün bir süre daha devam etmesini ve ABD'li kaya petrolü üreticilerinin bir  kısmının piyasa dışına itilmesini hedefliyor.

Düşük fiyat stratejisi Suudi Arabistan tarafından 2014-2016 yılları  arasında uygulanırken, ABD'de 300'den fazla petrol şirketinin batmasına ve  sektörde yaklaşık 250 milyar dolarlık kayba neden olmuştu. Ancak, Amerikalı kaya  petrolü üreticileri 50 doların üzerine çıkan fiyatlar sayesinde üretimlerini  artırmayı başarmıştı.




En Çok Okunan Haberler