Avrupa Birliği`ni kuran ve temel yapısını oluşturmasıyla bilinen Maastricht Anlaşması`nın 28`inci yıl dönümü yarın İngiltere`nin Birlikten ayrılmasının burukluğuyla kutlanacak.
İç siyasette yoğun tartışmaların ardından 12 Avrupa ülkesi Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya, Hollanda, Belçika, Portekiz, Yunanistan, Danimarka, İrlanda ve Lüksemburg, Hollanda'nın Maastricht şehrinde 7 Şubat  1992'de AB'yi kuran anlaşmaya imza attı.

Maastricht Anlaşması'nın 1 Kasım 1993'te yürürlüğe girmesiyle Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) Avrupa Birliği'ne dönüşmüş oldu.

HÜZÜNLÜ YIL DÖNÜMÜ

Güçlü bir Birlik kurmayı hedefleyen Maastricht Anlaşması, bu yıl  dönümünü hüzünlü bir şekilde kutluyor.

Anlaşmayı ilk imzalayan ve Birliğin en güçlü üyelerinden kabul edilen  İngiltere'yi 31 Ocak'ta kaybeden AB, bir sonraki genişlemeye kadar 27 üyeli bir  birlik olarak varlığını sürdürmeye hazırlanıyor.

İlk kez üye kaybı yaşayan ve genişlemeye mesafeli yaklaşan AB  genelinde, Birliği var eden Maastricht Anlaşması'nın son 28 yılda ne kadar  başarılı olduğu da tartışılıyor.

İŞ BİRLİĞİ VE KOORDİNASYON İÇİN DEV ADIM

Anlaşmanın temel hedefi, taraf ülkelerin, genel politikalar alanında  daha fazla iş birliği ve koordinasyonunu sağlamak olarak tanımlanıyor.

Anlaşma, "ulus devletlerden oluşan bir birlik", "Avrupa vatandaşlığı"  ile "ortak ekonomi ve parasal birlikten" oluşan üç ana hedefle ortaya çıktı.

Anlaşma ile üye ülkeler arasında ekonomik, siyasi ve hukuki ilişkiler  yeni bir boyut kazanırken, Ekonomik ve Parasal Birlik, Ortak Dışişleri ve  Güvenlik Politikası ile Adalet ve İçişleri alanında iş birliği başlıklarıyla yeni  kurulan AB'nin üç temel direği oluşturuldu.

Üye ülkelerin ekonomik ve parasal birliği için bir plan oluşturan  anlaşma, bugün Avro Bölgesi adıyla bilinen bağımsız bir Avrupa Merkez Bankası  (ECB) tarafından yönetilecek olan avro para biriminin gerekli hazırlıklarının  tamamlanmasını da hedef olarak belirledi.

ÜNLÜ MAASTRİCHT KRİTERLERİ BELİRLENDİ

Anlaşmayla üye ülkelerin ekonomik ve parasal birliğe katılabilmeleri  için gerekli şartlar ortaya kondu.

Bu çerçevede ilk şart, "toplulukta en düşük enflasyona sahip üç  ülkenin yıllık enflasyon oranları ortalaması ile ilgili üye ülke enflasyon oranı  arasındaki fark 1,5 puanı geçmemeli" olarak belirlendi.

Diğer şartlar ise şöyle sıralandı:

"Üye ülke kamu borçlarının gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYİH) oranı  yüzde 60'ı geçmemelidir. Üye ülke bütçe açığının GSYİH'ye oranı yüzde 3'ü  geçmemelidir. Herhangi bir üye ülkede uygulanan uzun vadeli faiz oranları 12  aylık dönem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans gösteren 3  ülkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmamalıdır. Son 2 yıl itibarıyla üye ülke  parası diğer bir üye ülke parası karşısında devalüe edilmiş olmamalıdır."

"AVRUPA VATANDAŞI" KAVRAMI OLUŞTURULDU

Maastricht Anlaşması'nın diğer önemli bir katkısı ise "Avrupa  vatandaşı" kavramını oluşturması oldu.

Anlaşmayı 28 yıl önce imzalayan 12 üye ülke vatandaşları, Avrupa  vatandaşı olarak kabul edildi. Bu vatandaşların diğer üye ülkeler arasında  özgürce seyahat ve ikamet etmesi ile Avrupa ve yerel seçimlerde oy  kullanmalarının önü açıldı.

ORTAK DIŞ POLİTİKA HEDEFLENDİ

Maastricht Anlaşması ile aynı zamanda ortak dış ve güvenlik ile adalet  ve içişlerinde iş birliği politikalarının belirlenmesine karar verildi.

Bu çerçevede, AB üyesi ülkeler ve Birliğin ortaklık kurduğu diğer  ülkelerin güvenlik güçleri arasında, uluslararası organize suçlar ve terörizm  konusunda iş birliği ve etkili çalışma ortamı sağlamak amacıyla bir Avrupa Polis Teşkilatı (Europol) kurulması kararı da Maastricht Anlaşması ile alındı.

BREXİT, "MAASTRİCHT" RUHUNA GÖLGE DÜŞÜRDÜ

AB genelinde Maastricht Anlaşması'nın yıl dönümü yıllardır büyük  coşkuyla kutlanırken, anlaşma bu yıl yeni yaşına Brexit etkisi altında giriyor.

İngiltere gibi önemli bir üyenin ayrılışının yarattığı siyasi ve  ekonomik etkilerin yanı sıra Birlik genelinde başka ayrılıklar ihtimali  "Maastricht ruhuna" gölge düşürüyor.

Özellikle Birlik genelinde derinleşen Batı-Doğu ayrışması, halihazırda  birçok konuda AB ile ters düşen Vişegrad ülkelerinin de sıklıkla "ayrılık"  hayallerini dile getirmelerine yol açıyor.

Öte yandan, güncel gelişmeler, Maastricht Anlaşması'nın hedeflerinden  biri olan "ortak dış ve güvenlik" politikası belirleme konusunda başarısız  olduğuna işaret ediyor.

Genişleme, göç, savunma gibi konularda ortak politika belirleyemeyen  AB'nin halen "ulus devletlerden oluşan bir birlik" olamadığı, üyelerin ulusal  çıkarlarına öncelik vermeyi sürdürdüğü görülüyor.

Son Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılım oranının yüzde 51'lerde  kaldığı göz önünde bulundurulursa, Maastricht Anlaşması'nın hedeflediği Avrupa  vatandaşı kavramının da tam olarak oluşmadığı, sadece serbest dolaşım açısından  başarı sağladığı ortaya çıkıyor.

Diğer yandan avro birimi parasal birlik açısından büyük bir başarı  gibi görünse de avronun dolar hakimiyetini aşamadığı ve öngörülen beklentiyi tam  olarak karşılamadığı gün yüzüne çıkıyor.

Maastricht Anlaşması AB'yi kurarak büyük bir başarıya imza atsa da Birliğin geleceğinin yoğun şekilde tartışıldığı bir dönemde yeni yaşına buruk bir  şekilde giriyor.