Salgın sonrası normalleşme adımları kapsamında alınan kararlarla birlikte öncü göstergeler ekonomide 3. çeyrekte olumlu sinyaller veriyor.
Yeni tip corona virüs (Kovid-19) salgınıyla birlikte küresel ticaretin  ve ekonomilerin durma noktasına geldiği dönemde, dünyada olduğu gibi Türkiye'de  de bazı makroekonomik verilerde sert düşüşler görüldü.

Türkiye, salgının ilk görülmeye başlandığı mart ayında proaktif bir  yaklaşım sergileyerek tüm kurumlarıyla reel sektöre, finansal piyasalar ve  vatandaşlara yönelik destek adımlarını devreye soktu. Ekonomi yönetiminin  destekleyici adımları ve normalleşme sürecindeki kararları, 3. çeyrek öncü  göstergelerine pozitif yansımaya başladı.

Salgının en şiddetli yaşandığı 2. çeyrekte Reel Kesim Güven endeksi  (RKGE) nisan ayında bin önceki aya göre 32,9 puan azalarak 66,80 seviyesine  gerilemişti. Alınan kararların olumlu etkisiyle dipten dönen reel kesim güven  endeksi, üç ay üst üste yükselerek temmuz ayında tekrar 100 seviyesinin üzerini  gördü. Reel kesim güven endeksi geçen yılın aynı aynı ayına göre 1,9 puanlık  artışla 100,7 oldu.

İmalat sanayi kapasite kullanım oranı (KKO) da özellikle pandemi  döneminde sert düşerek nisan ayında yüzde 61,6 seviyesine kadar gerilemişti.  Ekonominin tekrar normalleşme süreciyle birlikte yükselişe geçen kapasite  kullanım oranı,  temmuzda bir önceki aya kıyasla 4,6 puan yükselerek yüzde 70,7  seviyesinde gerçekleşti.

AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi, konuya ilişkin  yaptığı değerlendirmede ilk çeyrekte yüzde 75,6 ve ikinci çeyrekte yüzde 63,4  gerçekleşen ortalama kapasite kullanım oranının üçüncü çeyreğe belirgin  toparlanma ile giriş yaptığını söyledi.

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış kapasite kullanımının da  yükseldiğini belirten Bürümcekçi, temmuz ayında önceki aya göre 4,9 puan artışla  yüzde 70,7 seviyesinde gerçekleşen arındırılmış KKO'nun, geçen yılın aynı ayının  (yüzde 75,9) altında kalırken, 2009'da görülen seviyelerin ise hafif üzerinde  bulunduğunu dile getirdi.

Bürümcekçi, ilk çeyrekte yüzde 76,2 ve ikinci çeyrekte yüzde 63,5  gerçekleşen ortalama oranın üçüncü çeyreğe toparlanmayla başladığını ifade etti.

"MEVSİM VE TAKVİM ETKİSİNDEN ARINDIRILMIŞ RKGE SERT YÜKSELDİ"

Haluk Bürümcekçi, Reel Kesim Güven Endeksi'nin temmuzda belirgin  toparlanmasını sürdürdüğünü belirtti. Temmuz ayında RKGE'nin önceki aya göre 8,1  puanlık artışla 100,7 seviyesine yükseldiğini kaydeden Bürümcekçi, bu değerin  2019 son çeyrekte gördüğü seviyelerin üzerinde bulunduğuna dikkati çekti.

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış RKGE'nin de sert yükseldiğini  aktaran Bürümcekçi, şunları değerlendirmeleri yaptı:

"Temmuz seviyesi 99,4 ile önceki aya göre 9,6 puan yüksek  gerçekleşirken, bu değer 2019 son çeyrekte gördüğü seviyelere yakın oldu. Buna  karşılık, üçüncü çeyreğe ilk çeyrek ortalaması olan 103,9 düzeyinin altında  başlanmış oldu. Geçen yıl son çeyrekte ortalama 106,3 ve yıl genelinde 100,3  seviyesinde olmuştu. Bilindiği gibi, arındırılmış veriler büyüme eğilimiyle daha  uyumlu bir görüntü vererek ham endekse göre daha önemli bir öncü gösterge  olduğunu kanıtlamıştı.

Ayrıca, genelde PMI endeksi ile de daha yakın seyrettiği biliniyor.  Dolayısıyla bu artış haziran ayında 53,9 seviyesine yükselen PMI endeksinin  temmuz ayında bu seviyeleri koruduğuna işaret etti. Alt endekslerde en fazla  artış, son üç ay toplam sipariş, mevcut toplam sipariş ve gelecek üç ay üretim  hacmi eğiliminde kaydedildi. Sabit sermaye yatırım harcaması eğilimi ise daha  sınırlı toparlandı."

Bürümcekçi, ikinci çeyrekte makine-teçhizat yatırımlarında  toparlanmanın kesintiye uğradığını, üçüncü çeyrekte sınırlı toparlanma  olabileceğini söyledi.

Salgına ilişkin gelişmelerle 2020 büyüme tahminini yüzde 0-1 aralığına  çektiklerini anımsatan Bürümcekçi, "Üçüncü çeyrekten itibaren belirgin toparlanma  varsayımı altında yapılan bu tahmin üzerinde riskler aşağı yönde devam  etmektedir." ifadelerini kullandı.