İngiltere’nin yeni Başbakanı Boris Johnson’ın görevine başlamasının ardından ülkenin Avrupa Birliği’nden 31 Ekim tarihinde anlaşmasız şekilde ayrılabileceğine ilişkin endişelerin etkisiyle İngiliz sterlininde sert değer kayıpları yaşanıyor.
İngiltere’de Avrupa Birliği’nden (AB) referandumu sürecinde Birlik'ten çıkış yanlılarının  liderliğini yürüten Boris Johnson’ın geçtiğimiz hafta başbakanlık koltuğuna  oturmasının ardından kurduğu kabinede ağırlıklı olarak “katı Brexitçi” isimlere  yer vermesi piyasalar tarafından olumsuz karşılandı.

Başbakan Johnson’ın 31 Ekim tarihinde anlaşmasız ayrılık kartını  masada tutmaya devam etmesi daralan sürede AB ile yeni bir anlaşmanın  yapılabileceğine ilişkin umutları da azaltıyor.

Daha önce İngiliz parlamentosunda üç kez reddedilen eski Başbakan  Theresa May’in anlaşmasının yeniden mevcut şekliyle kabul edilmesi mümkün  görünmezken, Kuzey İrlanda ve İrlanda Cumhuriyeti arasında Brexit sonrasında  oluşabilecek sınır ve gümrük uygulamaları konusunda da henüz bir çözüm bulunmuş  değil. Geçen hafta Kabine Ofisi Bakanlığı görevine getirilen Michael Gove’un  İngiliz Sunday Times gazetesi için kaleme aldığı makalede İngiliz hükümetinin  AB’den anlaşmasız ayrılık senaryosu için çalıştığını açıklaması “anlaşmasız  ayrılık” konusundaki beklentileri artırdı.

Öyle ki AB referandumunun yapıldığı 2016 yılının haziran ayında 1,5  ABD doları civarında olan sterlin kuru, bu haftanın ilk iki gününde ABD doları  karşısında yaklaşık yüzde 2,4 değer kaybetti. Salı sabah saatlerinde İngiliz  sterlini ABD doları karşısında son iki yılın en düşük seviyesi olan 1,2120 dolar  seviyesini görürken, avro karşısında 1,0881 seviyesine geriledi.

İngiliz sterlininde 2016 yılından bu yana yaşanan değer kayıpları  tüketicilerin harcama planların da etkiliyor. Alım gücü azalan tüketiciler  zorunlu olmayan harcamalarını ertelemeyi tercih ediyor. Tüketimin yavaşlaması  Brexit’e ilişkin belirsizlikler nedeniyle yatırımların ertelenmesiyle ekonominin  çarklarının artık daha da yavaş dönmesine neden oluyor.

2015 yılında yüzde 2,3 olan büyüme, 2016’da 1,9’a, 2017’de 1,8 ve  2018'de 1,4’e geriledi.

Ekonomistler ise yeni kurulan hükümet ile birlikte Başbakan Johnson’ın  açıklamalarının piyasalarda “anlaşmasız ayrılık” riskini artırdığı, bunun da  sterlini baskıladığı yönünde görüşe sanip.

Merkezi Londra’da bulunan uluslararası finans danışmanlık şirketi  DeVere Grubu Üst Yöneticisi Nigel Green, “İngiltere’nin AB’den anlaşmasız şekilde  ayrılması halinde gelecek birkaç yıl boyunca sterlin zayıf kalacaktır. Üstelik  birçok insan artık bu yılın sonundan önce bir erken genel seçimin olmasını  bekliyor. Bu da ülkede belirsizliği ve sterlindeki türbülansı artıracaktır.”  ifadelerini kullandı.

İngiliz sterlinindeki değer kaybının İngiliz halkının alım gücünü  dikkate değer şekilde düşürdüğünü belirten Green,  “Daha düşük seviyedeki sterlin  ithalatın daha pahalı olması anlamına geliyor. Artan maliyetler de tüketicilere  yansıtılıyor. İngiliz sterlinindeki düşüşün ihracat için daha iyi olacağını  düşünenler ihracatın yüzde 50’sinin ithalata dayalı olduğunu hatırlamalı.”  şeklinde konuştu.

London Capital Group Kıdemli Piyasa Analisti İpek Özkardeşkaya ise,  “Birçoklarına göre 31 Ekim tarihine yaklaştıkça her şeyin sadece daha kötü  olabileceği düşüncesiyle gemiden atlamak için doğru zaman. Öte yandan piyasalar  tarafından en kötüsü fiyatlandırılmış olabilir. Boris Johnson sargı bezini  çıkarıp atarak, sonunda birkaç yıl boyunca ekonomik istikrarsızlık olacaksa bile  uzatılan süreci bitirmek istiyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Principal Global Investors’ın Kıdemli Küresel Yatırımlar Stratejisti  Sama Shah ise, “Eğer bu ezici güç durdurulamazsa, İngiliz sterlininde değer  kayıplarının devam etmesini bekliyoruz. Sterlin-dolar kuru 1,18'e kadar  gerileyebilir. Öte yandan anlaşmasız ayrılığın durdurulabileceğine ilişkin genel  bir görüş söz konusu.” ifadelerini kullandı.

İngiliz yayın kurumu BBC’ye değerlendirmede bulunan BRIC (Brezilya,  Rusya, Hindistan ve Çin) sınıflamasının mucidi Goldman Sachs Varlık Yönetimi’nin  eski başkanı İngiliz ekonomist Jim O’Neill ise, piyasaların aynı zamanda yeni  başkanın belirlenmesi sürecinde İngiliz Merkez Bankası’nın (BoE) bağımsızlığının  geleceğini de değerlendirdiğini öne sürdü.

Yeni hükümetin kamu harcamalarını artıracağı sinyalini verdiğini  belirten O’Neill tüm bu endişelerin sterlin için düşüşe işaret ettiğini belirtti.

İNGİLİZ TURİST İÇİN EN ZOR YAZ

İngiltere’nin başkenti Londra’daki Heathrow Havalimanı'nda bir sterlin  yaklaşık 85 avro sent, Gatwick Havalimanı'nda bir sterlin 0,90 avro sent  üzerinden işlem görüyor. İngiliz turistler de sterlindeki düşüşün alım güçlerini  düşürmesi şeklinde olumsuz etkileniyor. Bu yüzden, son aylarda İngiliz turistler  AB dışındaki tatil seçeneklerine ağırlık veriyor.

Merkezi Londra'da bulunan turizm şirketi Thomas Cook'un nisan ayında  yayımladığı rapora göre, İngiltere’den rezervasyonu yapılan seyahat paketlerinde  AB dışındaki ülkelerin payının bir önceki yaza kıyasla yüzde 10 artışla 47  seviyesine ulaşmış durumda. Raporda, tatil paketi satışlarında geçen yıl üçüncü  sırada olan Türkiye’nin bu yıl ikinci sıraya yükseldiği belirtilerek, "Türkiye,  bu değişimden en fazla faydalanan ülke. Türkiye, tatil paketi satışlarında  Yunanistan’ı geride bırakarak bu yıl en popüler ikinci tatil destinasyonu oldu."  ifadesine yer verildi.

İngiliz sterlininin ABD doları karşısında 2016 yılının haziran ayından  bu yana değer kaybetmeye devam etmesi Amerikalı turistlerin alım güçlerinin  artması nedeniyle İngiltere’ye  ilgiyi artırdı. İngiliz Ulusal İstatistik Ofisi  (ONS) verilerine göre İngiltere’ye 2017'de gelen ABD’li  turist sayısı 2,2  milyondan 2,6 milyona ulaştı.

STERLİN VE POUND ARASINDAKİ FARK

İngiltere’de İngiliz Merkez Bankası (BoE) tarafından basılan para  biriminin adı “pound sterling” ve kısaltma olarak ise “GBP” kullanılıyor.  “Sterlin” ifadesi ağırlık birimi olarak da kullanılan “pound” ile karışıklığa  neden olmaması amacıyla “pound sterlin” olarak kullanılıyor.

İngiliz Merkez Bankası darphane işlemlerinde ana sorumlu olmakla  birlikte, bankanın izniyle İskoçya ve Kuzey İrlanda’da farklı yerel tasarımlara  sahip banknotlar ve madeni paralar basılıp kullanılabiliyor. Bu banknot ve madeni  paralar tasarım farkına rağmen “pound sterling” olarak Birleşik Krallık'ın  tamamında geçerli. Türkçe’de “İngiliz sterlini” ya da sadece “sterlin” olarak  kullanılan para birimi İngiltere’ye tabi olan Cebelitarık, Guernsay ve Jersey  gibi deniz aşırı topraklarda da kullanılıyor.