Yeni tip corona virüs (Kovid-19) ile yürürlüğe giren çeşitli tedbirler gıda güvenliği ile tarımın stratejik önemine dikkati çekti.
Dünya ekonomisi, Kovid-19 salgını nedeniyle tarihte benzeri görülmemiş bir krizin eşiğine gelirken, sürecin her alanda olduğu gibi küresel tarım sektörü  açısından da önemli sonuçlar doğurması bekleniyor.

Son yıllarda ülkeler için sanayi ve dijital sektörler öncelikli  alanlar olarak öne çıkarken Kovid-19, tarım ve hayvancılığın ekonomiler için ne  derece kritik olduğunu bir kez daha ortaya koydu.

Salgın nedeniyle uygulanan kısıtlayıcı tedbirler çerçevesinde insanlar  büyük ölçüde eve kapanırken, pek çok ülkede market, kasap ve manav gibi temel  gıda ihtiyaçlarının karşılanabileceği yerler dışındaki zaruri olmayan ticari  işletmelerin faaliyetlerine geçici olarak ara verildi.

TEDBİRLERİN ETKİLERİ

Kovid-19'a yönelik tedbirler çerçevesinde ülkeler seyahat kısıtlaması,  karantina, sınırların kapatılması ve sokağa çıkma yasağı gibi çeşitli önlemlere  başvururken bunun tarımsal üretim ve tedarik zinciri üzerine etkileri de ortaya  çıktı.

Pek çok ülkede yürürlüğe giren kısıtlamalar nedeniyle vatandaşlar  marketlere akın etti. Salgının ne kadar süreceğinin öngörülememesi nedeniyle  özellikle uzun raf ömrüne sahip ürünlere olan talep hızla artış gösterdi.  İnsanlar, makarna, pirinç, un ile çeşitli bakliyat ve konserve ürünleri satın  almak için birbiriyle yarıştı. Salgın nedeniyle bu nesil ilk defa marketlerde boş  raflarla karşılaştı.

Salgınla birlikte tarımsal üretim ve gıda zincirindeki bütün unsurlar  kritik sektörler olarak belirlenirken bunların faaliyetlerini kesintisiz  sürdürebilmelerine imkan sağlandı. Çiftçilik ve hayvancılıkla uğraşanların  işlerine kesintisiz biçimde devam etmelerine izin verildi. Ayrıca gıda  sevkiyatının aksamaması içinde gerekli tedbirler alındı.

GIDA İHRACATINA SINIRLAMALAR

Bununla birlikte bazı ülkeler kendilerini olası kıtlık riskinden  korumak için tarımsal ürün ve gıda  ihracatına çeşitli sınırlamalar getirmeye  başladı.

Romanya, nisan ayında Avrupa Birliği (AB) üyeleri dışındaki ülkelere  buğday, mısır ve şeker ihracatını yasakladı.

Önemli buğday üreticisi Kazakistan diğer ülkelere söz konusu ürünün  ihracatını durdurdu.

Rusya, arpa ve buğday gibi tahılların diğer ülkelere satışına çeşitli  kısıtlamalar getirdi.

Önemli bir başka buğday üreticisi olan Ukrayna ise gerekli görürse bu  ürünün ihracatını yasaklayabileceği uyarısında bulundu.

Ayrıca, Hindistan, Vietnam ve Kamboçya pirinç ihracatını askıya aldı.

Mısır ise bakliyat ihracatını durdurma kararı aldı.

Sırbistan'da diğer ülkelere ayçiçek yağı satışını yasakladı.

LOJİSTİK SORUNLAR

Öte yandan seyahat yasakları ve sınırlardan geçiş engellemeleri gibi  tedbirler gıda ve tarımsal ürünlerde tedarik zincirinin kesintiye uğraması  riskini de ortaya koydu.

Kovid-19 nedeniyle Avrupa ülkeleri mart ayında hızla iç ve dış  sınırlarını kapatmaya başladı. Bu durum kıta içinde yüksek derecede entegre olan  gıda zincirinde tedarik sorunlarına neden oldu. Salgın, özellikle taze meyve ve  sebze gibi görece daha hızlı bozulabilecek ürünlerle birlikte diğer gıdalara  yönelik lojistik  sorunlar ve kaygılar doğurdu. Pek çok Avrupa ülkesinde temel  ürünlere erişim sıkıntıları yaşanmasıyla bu alanda yeni adımlar atıldı. AB  ülkelerinin, özellikle temel ihtiyaçları taşıyan tırların geçişlerini  kolaylaştırmaya ve hızlandırmaya başlamasıyla sorun bir derece giderilebildi.

TARIM İŞÇİLERİ

Özellikle Avrupa ülkeleri ve ABD'de çiftlikler, uygulanan kısıtlamalar  nedeniyle ürünlerinin hasat döneminde mevsimlik tarım işçileri bulmakta  sıkıntılar yaşamaya da başladı.

Fransa, Almaya, İtalya, Hollanda gibi Avrupa ülkelerinde çiftlikler  salgın tedbiri olarak sınırların kapatılmasından ötürü mevsimlik tarım işçisi  bulamadı.

Bu ülkeler normalde Doğu Avrupa ülkelerinden  telafi ettikleri   tarımsal iş gücüne erişimde sıkıntı yaşadı. Başlangıçta kendi vatandaşlarının  tarlalardan ürünleri toplamasını isteyen ülkeler bu zor ve emek yoğun işe fazla  talep olmamasıyla strateji değiştirdi. Almanya, Kovid-19'a yönelik uyguladığı pek  çok tedbiri hiçe sayarak Romanya'dan binlerce tarım işçisini uçaklarda balık  istifi halinde ülkesine getirterek tarlalarındaki ürünlerini toplatmaya başladı.

Benzer bir durum ABD'de de yaşandı. ABD'nin tarımsal üretimde önemli  rol oynayan Meksikalı mevsimlik tarım işçileri çiftliklere erişemedi. Bu nedenle  ülkede pek çok ürün tarlada kaldı.

GELECEK BEKLENTİSİ

Salgın, tarım ve gıda alanlarının ülkeler için ne kadar kritik  olduğunu, tedarik zincirinin güvenli biçimde sağlanması gerekliliğini bir kez  daha ortaya koydu.

Kovid-19 ile birlikte tarım ve gıda alanında yaşanan çeşitli risklerin  gelecekte tekrar etmemesi için ülkelerin de yeni tedbirler almasına yönelik  beklenti doğdu.

Bu durumda pek çok ülkenin gıda alanında kıtlık yaşamamak için tarımda  korumacı bir yaklaşım sergilemesi öngörülüyor.

Temel tarım ürünlerinde küresel ticarette yaşanabilecek kesintilere  daha hazırlıklı olmak için ülkelerin çeşitli yeni stratejiler belirlemesi  bekleniyor.

Ülkelerin gıdada kendilerine yeterli olamak için tarımsal  desteklemeleri artırması ayrıca yerli tarımı canlandırması da kaçınılmaz bir  sonuç olarak ortaya çıkıyor.

Tarımsal üretimde çeşitli dijital teknolojilerin kullanımının hız  kazanması ve gıda tedarik zincirlerinin kuvvetlendirilmesi öngörülüyor.